Hiện nay, có rất nhiều công nghệ vận tải được đưa vào áp dụng trong các mỏ hầm lò và mỗi công nghệ đều có lợi thế riêng. Vì thế, rất cần sự quan tâm của cả người thiết kế và chủ mỏ để vận dụng công nghệ sao cho đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.
Hệ thống vận tải tàu điện- xe goòng là công nghệ vận tải truyền thống được áp dụng vận tải ở các đường lò bằng như: lò xuyên vỉa, dọc vỉa vận tải ở hầu hết các mỏ hầm lò. Các mỏ có sản lượng lớn như: Mạo Khê, Vàng Danh, Thống Nhất, Khe Chàm, Mông Dương…. dùng tầu điện ắc quy có khối lượng bám dính từ 8 tấn trở lên, goòng có dung tích 3m3 cỡ đuờng 900mm. Các mỏ nhỏ hơn như Đồng Vông, Tây Đá Mài, Hà Ráng… sử dụng đầu tàu điện ắc quy khối lượng bám dính 5 tấn, xe goòng 1m3 cỡ đường 600mm.
Hệ thống trục tải một đầu cáp kết hợp xe goòng chuyên dụng được áp dụng vận tải người và vật tư thiết bị ở các đường lò nghiêng như: Các giếng nghiêng phụ, thượng thông gió trục vật liệu. Hiện nay ở hầu hết các mỏ Hầm lò thuộc TKV đều sử dụng phương pháp truyền thống này, hệ thống trục tải một đầu cáp thường được sử dụng để vận tải đất đá và vật tư thiết bị, riêng hệ thống trục tải giếng chính mỏ Khe Chàm I được sử dụng chở người 60 phút đầu ca và sau đó chở đất đá và VTTB .
Ngoài ra, hệ thống trục tải- thùng cũi được áp dụng ở các giếng đứng phụ mỏ than Mông Dương, Hà Lầm dưới -50 ( đang thi công); Hệ thống vận tải tời vô tận kiểu MDK thường được áp dụng vận tải người qua giếng nghiêng chính. Hiện đang áp dụng tại Mạo Khê, Vàng Danh; Hệ thống vận tải monoray được áp dụng vận tải người và vật tư thiết bị qua giếng nghiêng và các lò có độ dốc thay đổi ( đỉa lội), hiện đang ứng dụng tại Nam Mẫu, Hà Lầm; Hệ thống vận tải kiểu KS dẫn động bằng cáp vô tận áp dụng chở người và vật tư thiết bị qua giếng nghiêng, các lò có độ dốc thay đổi, hiện đang sử dụng tại giếng nghiêng phụ mỏ than Khe Chàm III.
Việc vận chuyển người, đất đá, vật liệu bằng tàu điện- xe goòng hiện đang được sử dụng phổ biến ở các mỏ hầm lò và hoạt động tốt góp phần cải tạo điều kiện làm việc cho công nhân mỏ. Tuy nhiên, hình thức vận tải này chỉ thực hiện được ở các đường lò bằng, việc chở người và vật tư thiết bị qua giếng nghiêng và các đường lò có độ dốc thay đổi là một bài toán cấp thiết cần được giải quyết khi mà các mỏ ngày càng xuống sâu.
Nhiều giải pháp lựa chọn để vận tải trong lò giếng nghiêng
Nhiều công nghệ mới đã và đang được nghiên cứu, đưa vào áp dụng trong các mỏ hầm lò. Tuy nhiên, hiện có 3 giải pháp cơ bản sau đây được nhiều mỏ quan tâm: Hệ thống vận tải bằng trục tải một đầu cáp kết hợp xe goòng chuyên dụng.
Về ưu điểm, công nghệ vận tải đất đá thải và VTTB đơn giản đã áp dụng quen thuộc ở nhiều mỏ hầm lò. Vận tải trên hệ thống đường goòng 600mm hoặc 900mm được hoà mạng trong toàn mỏ, không phải qua khâu chuyển tải phức tạp. Đặc biệt, góc dốc vận tải lớn.
Về nhược điểm, độ an toàn không cao do kết cấu của các bộ bánh xe goòng và kiểu đường ray không có các bộ phận chống lật; không chở được cả người và thiết bị vật liệu trong cùng một chuyến; chiều dài vận tải hạn chế theo chiều dài cáp trục. Đối với các giếng nghiêng có chiều dài > 2000m phải chọn kích thước đường kính tang trục rất lớn (khoảng trên 4 mét) và chiếm nhiều diện tích MB lắp đặt để lắp đặt. Hiện nay, các máy trục có đường kính từ 4 đến 5 m phần lớn sử dụng cho các giếng rất dài và gần như chỉ sử dụng cho trục tải giếng đứng; Tiêu hao điện năng lớn.
Hệ thống vận tải đường ray kiểu KS – 650/900/63 -100 của Ba Lan với hệ thống dẫn động bằng cáp.
Về ưu điểm, khắc phục được toàn bộ nhược điểm của hệ thống vận tải truyền thống bằng trục tải xe goòng, mức độ an toàn tuyệt đối; chiều dài tuyến đường vận chuyển lớn (tối đa 3000m), độ dốc cho phép -250, độ dốc tuyến đường thay đổi và có nhiều đường rẽ; cho phép vận chuyển được đồng thời cả người và vật liệu; vận chuyển được các thiết bị có trọng lượng lớn, cồng kềnh đến chân lò chợ; tăng giảm chiều dài tuyến vận tải cũng như tháo dỡ chuyển đổi vị trí lắp đặt dễ dàng; công tác vận hành bảo dưỡng KS đơn giản.
-Về nhược điểm, việc chất tải và chuyển tải tại ga nhận và ga dỡ tải phải sử dụng hệ thống cầu trục; không sử dụng nhiều đầu kéo trên cùng một hệ thống.
Hệ thống vận tải bằng đầu tầu điêzel dạng treo ( monoray)
Về ưu điểm, khắc phục được nhược điểm của hệ thống vận tải truyền thống bằng trục tải xe goòng, mức độ an toàn cao hơn; chiều dài tuyến đường vận chuyển lớn, độ dốc cho phép – 250, độ dốc tuyến đường thay đổi và có nhiều đường rẽ; cho phép vận chuyển được đồng thời cả người và vật liệu; linh hoạt, vận tải được đồng thời nhiều đầu tầu trong hệ thống.
Về nhược điểm, việc sử dụng monoray có những hạn chế nhất định được chỉ ra từ bản chất của động cơ đốt trong như: Khí thải trong quá trình vận hành, khi vận tải lên dốc ở đoạn đường dài tốc độ đạt rất thấp ( 0,7 m/s), động cơ bị đốt nóng.
Như vậy, đối với các mỏ hầm lò có giếng nghiêng phụ với góc dốc đến 300 và chiều dài L < 1000m thì vận tải bằng hệ thống trục tải một đầu cáp kết hợp với goòng chuyên dụng là hợp lý nhất.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/lua-chon-cong-nghe-van-tai-ham-lo-sao-cho-hieu-qua-361.htm” button=”Theo vinacomin”]
