Đó là những chuyên gia Nhật Bản sang giúp Tập đoàn áp dụng xe khoan hai choòng tại Dự án xuống sâu của Than Nam Mẫu. Đây là thiết bị khoan hầm lò hiện đại, do Nhật Bản viện trợ, thuộc chương trình nâng cao năng lực khai thác than Việt Nam. Tại Than Nam Mẫu, các chuyên gia Nhật Bản đã “ba cùng” (cùng làm việc, cùng sinh hoạt, cùng ăn uống) với thợ lò và giúp đỡ công nhân Nam Mẫu áp dụng thành công máy khoan hiện đại này trong hầm lò.
Dự án xuống sâu bằng cặp giếng nghiêng của Than Nam Mẫu khởi công từ năm 2006, công suất 2,5 triệu tấn. Cùng đi với các chuyên gia Nhật xuống lò để hướng dẫn công nhân vận hành, quản lý xe khoan hai choòng, chúng tôi được tận mắt nhìn thấy thiết bị đào lò hiện đại này tại mức -50 giếng nghiêng. Đó là thiết bị khoan đồ sộ, di chuyển bằng bánh xích, đầu khoan thủy lực linh hoạt, mỗi đầu khoan có thể hoạt động độc lập dùng để khoan các gương lò đá có độ cứng f12 (f là hệ số độ cứng đất đá, phân loại từ 1-20). Xe khoan này được đưa vào Nam Mẫu từ năm 2008, hiện đang hoạt động tại lò xuyên vỉa mức âm 50. Ngoài hỗ trợ thiết bị (xe khoan), Nhật Bản còn cử nhóm chuyên gia sang đào tạo cho công nhân Nam Mẫu từ khâu lý thuyết, thực hành, quản lý thiết bị. Dưới sự hướng dẫn, chuyển giao công nghệ một cách bài bản, khoa học của các chuyên gia Nhật Bản, đến nay, công nhân Nam Mẫu đã vận hành khá thành thạo xe khoan. Hiện, các chuyên gia Nhật Bản đang đào tạo cho công nhân Nam Mẫu sửa chữa, bảo dưỡng xe khoan.
Sau một thời gian đưa vào ứng dụng tại giếng nghiêng, xe khoan hai choòng đã khẳng định nhiều tính ưu việt nổi trội. Thứ nhất, đó là tăng năng suất lao động. Trên thực tế khi thi công các đường lò đá có thiết diện lớn nếu sử dụng khoan tay khí ép thì phải mất hàng ca cho công đoạn khoan nổ mìn. Nhưng nếu áp dụng xe khoan 2 choòng thì công việc khoan nổ mìn chỉ mất từ 1 đến 2 giờ đồng hồ và thời gian còn lại trong ca có thể triển khai việc lên xà, chèn bê tông và xúc dọn đất đá.
Thứ 2, xe khoan đảm bảo an toàn, giảm tiếng ồn và giảm bụi so với khoan tay. Bởi, vị trí thợ vận hành khoan cách gương lò 3 mét, dễ quan sát những biến động của gương lò để kịp thời xử lý. Choòng khoan hoạt động nhờ thủy lực nên giảm tiếng ồn; hệ thống dập bụi bằng nước nên trong gương dường như không có bụi.
Thứ ba, giảm cường độ lao động. Nếu khoan tay thì công nhân phải trực tiếp vận hành máy khoan trong môi trường khói bụi với tiếng ồn lớn. Với xe khoan, người công nhân chỉ vận hành gián tiếp thông qua các cần điều khiển thủy lực.
Tuy nhiên, xe khoan cũng bộc lộ một số nhược điểm. Nếu đường lò hẹp, khi khoan xong phải lùi, tránh đường cho máy xúc vào gương, ảnh hưởng đến tiến độ. Mặt khác, khi gương lò gặp kẹp than, xe khoan không hoạt động được; nền lò mềm yếu, ngậm nước, xe khoan dễ bị sa lầy… Nhược điểm nữa, đó là phụ tùng thay thế cung ứng không kịp thời. Từ trước đến nay, khi xe khoan bị hỏng, phụ tùng đều phải mang từ Nhật Bản sang kể cả chiếc bu lông. Xe khoan hoạt động trong môi trường nhiều nước; gương lò đá rắn. Các phụ tùng như mũi khoan, hệ thống ống thủy lực v.v. thường xuyên hỏng hóc. Nếu phải nhập từ Nhật Bản chắc chắn sẽ gây ách tắc sản xuất.
… Những cán bộ, công nhân Than Nam Mẫu đã từng làm việc với chuyên gia Nhật Bản đều hết lòng ca ngợi tinh thần làm việc của họ. Họ thực hiện các quy trình làm việc trong lò; quy trình kiểm tra bảo dưỡng thiết bị vô cùng nghiêm ngặt. Khi xe khoan gặp sự cố, họ cùng sát cánh bên thợ lò để khắc phục kịp thời. Trong sinh hoạt, họ giản dị, vui vẻ và rất gần gũi. Tan ca, họ cùng tắm, cùng vào nhà ăn ca, ăn cùng mâm với thợ lò Nam Mẫu như người một nhà vậy. Các chuyên gia Nhật hợp với những món ăn thường ngày tại các bếp ăn của Nam Mẫu và đặc biệt ấn tượng với thứ đồ uống có tên gọi “rượu chuối” (loại rượu được lên men và trưng cất tự nhiên rồi đem ngâm với chuối hạt đã sấy khô ít nhất là 3 tháng, sau đó đem ra sử dụng mỗi khi có khách). Theo ông OGAWA-Trưởng đoàn chuyên gia Nhật tại Việt Nam thì “rượu chuối” của Nam Mẫu uống vào nồng nàn giống như tình cảm của người Nam Mẫu vậy. Và khi đã sử dụng rồi thì nhớ mãi cái hương vị đượm nồng ấy.
“Ba cùng” với thợ lò Nam Mẫu có lẽ cũng là những trải nghiệm khá thú vị của các chuyên gia Nhật khi đến làm việc tại Việt Nam. Điều đó sẽ giúp họ khám phá những nét văn hóa tương đồng giữa Việt Nam và Nhật Bản, từ đó thấy gần hơn và yêu hơn con người Việt Nam. Còn đối với những thợ lò Nam Mẫu được làm việc với chuyên gia Nhật Bản là cơ hội để họ học hỏi và tiếp cận những công nghệ khai thác than hiện đại, đồng thời rèn luyện về tác phong công nghiệp… Và điều này đã và đang đem đến những ảnh hưởng tích cực trong việc xây dựng hình ảnh đẹp về thợ lò Than Nam Mẫu.
Sau một thời gian đưa vào ứng dụng tại giếng nghiêng, xe khoan hai choòng đã khẳng định nhiều tính ưu việt nổi trội. Thứ nhất, đó là tăng năng suất lao động. Trên thực tế khi thi công các đường lò đá có thiết diện lớn nếu sử dụng khoan tay khí ép thì phải mất hàng ca cho công đoạn khoan nổ mìn. Nhưng nếu áp dụng xe khoan 2 choòng thì công việc khoan nổ mìn chỉ mất từ 1 đến 2 giờ đồng hồ và thời gian còn lại trong ca có thể triển khai việc lên xà, chèn bê tông và xúc dọn đất đá.
Thứ 2, xe khoan đảm bảo an toàn, giảm tiếng ồn và giảm bụi so với khoan tay. Bởi, vị trí thợ vận hành khoan cách gương lò 3 mét, dễ quan sát những biến động của gương lò để kịp thời xử lý. Choòng khoan hoạt động nhờ thủy lực nên giảm tiếng ồn; hệ thống dập bụi bằng nước nên trong gương dường như không có bụi.
Thứ ba, giảm cường độ lao động. Nếu khoan tay thì công nhân phải trực tiếp vận hành máy khoan trong môi trường khói bụi với tiếng ồn lớn. Với xe khoan, người công nhân chỉ vận hành gián tiếp thông qua các cần điều khiển thủy lực.
Tuy nhiên, xe khoan cũng bộc lộ một số nhược điểm. Nếu đường lò hẹp, khi khoan xong phải lùi, tránh đường cho máy xúc vào gương, ảnh hưởng đến tiến độ. Mặt khác, khi gương lò gặp kẹp than, xe khoan không hoạt động được; nền lò mềm yếu, ngậm nước, xe khoan dễ bị sa lầy… Nhược điểm nữa, đó là phụ tùng thay thế cung ứng không kịp thời. Từ trước đến nay, khi xe khoan bị hỏng, phụ tùng đều phải mang từ Nhật Bản sang kể cả chiếc bu lông. Xe khoan hoạt động trong môi trường nhiều nước; gương lò đá rắn. Các phụ tùng như mũi khoan, hệ thống ống thủy lực v.v. thường xuyên hỏng hóc. Nếu phải nhập từ Nhật Bản chắc chắn sẽ gây ách tắc sản xuất.
… Những cán bộ, công nhân Than Nam Mẫu đã từng làm việc với chuyên gia Nhật Bản đều hết lòng ca ngợi tinh thần làm việc của họ. Họ thực hiện các quy trình làm việc trong lò; quy trình kiểm tra bảo dưỡng thiết bị vô cùng nghiêm ngặt. Khi xe khoan gặp sự cố, họ cùng sát cánh bên thợ lò để khắc phục kịp thời. Trong sinh hoạt, họ giản dị, vui vẻ và rất gần gũi. Tan ca, họ cùng tắm, cùng vào nhà ăn ca, ăn cùng mâm với thợ lò Nam Mẫu như người một nhà vậy. Các chuyên gia Nhật hợp với những món ăn thường ngày tại các bếp ăn của Nam Mẫu và đặc biệt ấn tượng với thứ đồ uống có tên gọi “rượu chuối” (loại rượu được lên men và trưng cất tự nhiên rồi đem ngâm với chuối hạt đã sấy khô ít nhất là 3 tháng, sau đó đem ra sử dụng mỗi khi có khách). Theo ông OGAWA-Trưởng đoàn chuyên gia Nhật tại Việt Nam thì “rượu chuối” của Nam Mẫu uống vào nồng nàn giống như tình cảm của người Nam Mẫu vậy. Và khi đã sử dụng rồi thì nhớ mãi cái hương vị đượm nồng ấy.
“Ba cùng” với thợ lò Nam Mẫu có lẽ cũng là những trải nghiệm khá thú vị của các chuyên gia Nhật khi đến làm việc tại Việt Nam. Điều đó sẽ giúp họ khám phá những nét văn hóa tương đồng giữa Việt Nam và Nhật Bản, từ đó thấy gần hơn và yêu hơn con người Việt Nam. Còn đối với những thợ lò Nam Mẫu được làm việc với chuyên gia Nhật Bản là cơ hội để họ học hỏi và tiếp cận những công nghệ khai thác than hiện đại, đồng thời rèn luyện về tác phong công nghiệp… Và điều này đã và đang đem đến những ảnh hưởng tích cực trong việc xây dựng hình ảnh đẹp về thợ lò Than Nam Mẫu.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/chuyen-gia-nhat-ba-cung-voi-tho-lo-nam-mau-6927.htm” button=”Theo vinacomin”]
