Cách đây gần 9 năm, ngày 24/4/2005, ở Than Cao Sơn diễn ra một sự kiện quan trọng: Tại đỉnh cao 436 mét – cao nhất vùng than Cẩm Phả thời đó – lãnh đạo Than Việt Nam và Công ty than Cao Sơn đã cắm cờ Tổ quốc, cờ Than Việt Nam và cờ Công ty than Cao Sơn, phát lệnh hạ đỉnh núi này, mở ra hướng phát triển lâu dài, bền vững của Công ty. Bây giờ, trên đỉnh cao này ra sao?
Anh Thủy, lái xe Văn phòng Công ty than Cao Sơn đưa chúng tôi lên đỉnh Cao Sơn. Trong xe, hàn thử biểu chỉ 10 độ C. Đường lên đỉnh Cao Sơn sau những ngày mưa dầm dề bùn nhão nhoét, xe lạng như… trượt tuyết. Chừng vài chục phút, chiếc xe hai cầu gầm cao mới “bò” lên đỉnh Cao Sơn. Nhiệt độ lúc này là 9 độ C. Tôi và anh Doãn Mạnh Hà, Thư ký Hội đồng Quản trị Công ty xuống xe. Gió thốc ào ào vào mặt, rét tê tái. Bốn bề mưa giăng mù mịt. Mấy chú diều hâu dường như không chịu được gió, nghiêng cánh chấp chới dưới mặt tầng.
Đứng ở đỉnh cao này, tôi chợt nhớ đến thời khắc lãng mạn gần 9 năm trước. Ngày ấy, sau khi cắm cờ trên đỉnh cao này, ông Lê Đình Trưởng, khi đó là Giám đốc Công ty than Cao Sơn đã làm thơ:
“Ta đến nơi này đỉnh Cao Sơn
Cờ đỏ dường như đỏ thắm hơn
Nguyên sơ vẫn đó từng khối đá
Hoa nở, lộc đầy chim hót ca
Rồi đây mìn nổ, tầng than mới
Cuộc sống ấm no tới mọi nhà
Câu chuyện dời non đâu còn lạ
Dù khó khăn nào cũng vượt qua”.
Còn cảm xúc của ông Phạm Hồng Lương, nay là Bí thư Đảng ủy Công ty như thế này: “Ở độ cao này ngợp cả mắt. Buổi sáng mặt trời như dưới chân núi từ từ ngoi lên. Gió lồng lộng. Những đám mây xốp trắng nõn chợt tan ra rồi cuồn cuộn luồn qua bụng ô tô”.
Sở dĩ tôi cho rằng, thời khắc lãng mạn trên là sự kiện quan trọng của Than Cao Sơn, bởi, sau nhiều năm khai thác, Moong than Trung tâm và Moong than Cao Sơn – khu vực sản xuất chính của Công ty – xuống sâu, hệ số bóc đất đá cao. Nếu không hạ đỉnh Cao Sơn để “nới” rộng các lòng moong thì sẽ xảy ra hiện tượng “chập tầng”; thì Than Cao Sơn sẽ trong tình trạng “bóc ngắn cắn dài”, liên tục “nợ đất”, rồi sẽ đến lúc “cắn cả vào tay”!. Việc hạ đỉnh Cao Sơn thời đó là quyết định sống còn, mở ra diện sản xuất mới ổn định, lâu dài, bền vững của Than Cao Sơn.
Sản xuất ở moong than Cao Sơn
Giờ đây, ở đỉnh cao này, dù đang tiết Xuân, chúng tôi chẳng thấy “Hoa nở, lộc đầy chim hót ca” nữa; chỉ thấy một vùng ngổn ngang đất đá. Tôi hỏi anh Hà, tại vị trí chúng tôi đang đứng cao bao nhiêu? Anh Hà bảo, khoảng 310 mét. Tôi nhẩm tính, như vậy, gần 9 năm, ngọn núi này đã bị thợ mỏ Cao Sơn “đẽo” đi 126 mét. Một quả núi khổng lồ, bị “đẽo” đi ngần ấy mét mới thấy lượng đất đá bóc đi thật lớn. Ngay như năm qua (2013), kế hoạch sản lượng của Công ty bị cắt giảm; mưa liên tục trong 4 tháng, đường vận chuyển xa, khai trường xuống sâu v.v. vậy mà Công ty vẫn bốc xúc hơn 30 triệu m3 đất đá; giảm “âm” đất đá từ 2,5 % xuống 1,7%.
“Số đẹp”
Mưa vẫn không ngớt. Gió vẫn ràn rạt, rét run người. Lên đây, tôi có ý định viết phóng sự về khí thế sản xuất đầu năm. Nhưng quanh chúng tôi chỉ thấy đất đá, tịnh không hề thấy máy xúc, ô tô; chẳng thấy “sự” gì mà “phóng”; chẳng có ai để phỏng vấn, ngoài anh Hà và anh Thủy, lái xe. Thấy lạ, tôi bèn hỏi anh Hà:
– Sao hôm nay ở đây không sản xuất, hả anh?
– Mưa gió thế này làm gì, anh.
Tôi thắc mắc:
-Mưa thế này ăn thua gì. Xe con hai cầu còn lên đây được, chẳng lẽ xe trọng tải lớn lại bỏ cuộc?
Anh Hà giải thích:
-Bây giờ không như trước, cố chạy sản lượng đâu anh ơi. Vấn đề là hiệu quả. Mưa thế này, đường thế kia, xe chạy lốp chóng bị mài mòn, nhiên liệu tiêu hao nhiều. Như hôm nay, chỉ có dưới moong và một số vị trí khác sản xuất bình thường; còn ở đây, đường trơn, tạm dừng sản xuất để anh em bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị. Lúc thời tiết thuận lợi lại cày.
Vấn đề là hiệu quả! Ờ nhỉ. Vấn đề này là hiển nhiên. Làm cái gì chẳng tính đến hiệu quả. Vậy mà giờ đây, thoạt nghe anh Hà nói, tôi cảm thấy như mới lạ. Và đây, hiệu quả SXKD của Than Cao Sơn năm qua toàn số “đẹp”. Đó là những con số về chỉ tiêu kế hoạch năm. Chỉ tiêu nào cũng vượt, cũng “đẹp”; trong đó khai thác gần 3,9 triệu tấn than, tổng doanh thu trên 4 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận trên 65 tỷ đồng. Những “số đẹp” này bây giờ không còn tính thời sự nữa nhưng tôi vẫn nêu ra đây để chứng minh rằng, đó là kết quả của việc thực hiện hàng loạt các giải pháp linh hoạt, sáng tạo của lãnh đạo, cán bộ và công nhân Than Cao Sơn.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/bay-gio-o-dinh-cao-son-7467.htm” button=”Theo vinacomin”]