Phóng viên Tạp chí TKV đã tìm hiểu công tác tuyển sinh nghề hầm lò ở các trường cao đẳng nghề trong Tập đoàn, thấy vấn đề nổi bật rằng, các trường đã mở rộng địa bàn tuyển sinh tới những tỉnh vùng cao xa xôi với nhiều nỗ lực. Cán bộ tuyển sinh các trường đã bất chấp khó khăn, đi tới tận các thôn, bản để phối hợp với chính quyền, các tổ chức đoàn thể của địa phương; thậm chí nhiều người còn đi xe ôm, tới các bản làng, “ba cùng” với đồng bào để tuyên truyền vận động con em đi học nghề hầm lò. Có người tỏ ý lo rằng, với đặc điểm của đời sống, sinh hoạt của đồng bào vùng cao, con em họ khó làm quen với nhịp sống, tác phong công nghiệp; dễ chừng, vào làm được dăm bữa nửa tháng họ bỏ về. Thực tế chưa hẳn như vậy. Ông Nguyễn Văn Vương, cán bộ Phòng Tổ chức – Đào tạo – Nhân sự Công ty than Quang Hanh cho biết, cách đây 5 tháng, Công ty tiếp nhận 30 thợ lò là con em các dân tộc thiểu số ở Lào Cai, được đào tạo tại Trường Cao đẳng nghề mỏ Hồng Cẩm. Số công nhân mới này ngoan, chăm chỉ. Trong thời gian thực tập tại các phân xưởng, các ông quản đốc đều quý mến, đến nỗi ông Thuấn, Quản đốc Phân xưởng Đào lò 5 xin tổ chức cho công nhân người Lào Cai về làm việc ở phân xưởng mình.
Ông Vương nhớ lại, hôm các em đi học, bố mẹ, người thân tiễn các em khá đông, lưu luyến, bịn rịn. Các em và người thân đi tiễn được bố trí ăn nghỉ tại thành phố Lào Cai. Trường và Công ty đưa xe lên đón. Ngày nghỉ Tết, Công ty thuê xe đưa các em đến bến xe Mỹ Đình rồi mua vé cho các em về quê. Các em trở lại trường đông đủ và đúng thời hạn. 100% các em đỗ tốt nghiệp. Ra trường, các em đều tích cực, thu nhập bình quân trên 10 triệu đồng/tháng. Tiềm năng lao động ở nông thôn vùng cao rất dồi dào; chính sách tuyển sinh thợ lò của Tập đoàn có nhiều ưu đãi; các cơ quan, các cấp chính quyền, đoàn thể của các tỉnh vùng cao rất nhiệt tình ủng hộ; kết quả đào tạo con em các dân tộc thiểu số có nhiều khả quan. Dù vậy, kết quả tuyển sinh thợ lò của các trường đạt rất thấp. Cuối năm ngoái, Trường Cao đẳng nghề CN Việt Bắc mới đạt gần 40% kế hoạch.
Nhiều người cho rằng, nguyên nhân chính khiến kết quả tuyển sinh thợ lò đạt thấp là do các khu công nghiệp thu hút lao động, do nghề hầm lò kém hấp dẫn, khó cạnh tranh với các trường đào tạo nghề khác v.v. Những nguyên nhân đó đúng. Nhưng theo chúng tôi, còn một nguyên nhân không kém phần quan trọng, đó là chúng ta chưa làm tốt công tác truyền thông đến những nơi mà chúng ta kỳ vọng tuyển sinh. Chúng ta chưa chủ động thông tin để đối tượng tuyển sinh hiểu được công việc thợ lò ra sao? Các phương tiện sản xuất và bảo hộ lao động thế nào? Việc đi lại, ăn ở, tắm giặt của thợ lò có gì khác biệt với các nghề khác? Ông Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề công nghiệp Việt Bắc cho hay, mỗi khi phụ huynh hay con em họ hỏi những vấn đề đó, cán bộ tuyển sinh của trường thật khó giải thích cho đầy đủ, cặn kẽ. Tại một cuộc họp cuối năm vừa rồi, ông Nguyễn Thanh Nhàn, Bí thư Đảng bộ than Hà Lầm, kể: Có lần, ông cùng cán bộ Trường Cao đẳng nghề Mỏ Hồng Cẩm vào tận Kỳ Sơn – một huyện vùng cao giáp Lào của Nghệ An để khảo sát công tác tuyển sinh thợ lò. Một bà dân tộc Mông, khi nói đến nghề hầm lò đã lắc đầu: “Nghề hầm lò hay bị tai nạn lắm vớ. Không cho con đi làm hầm lò đâu vớ”. Rồi ông Nhàn bình luận, ở nơi xa xôi nhất tỉnh Nghệ An, nơi tiếp giáp với nước bạn Lào, người dân chỉ biết nghề hầm lò có vậy. Là bởi, họ tiếp nhận thông tin qua các kênh phát thanh, truyền hình có sức lan tỏa nhanh, rộng lớn với những vụ việc diễn ra ở ngành Than. Trong khi những bước phát triển vượt bậc về khoa học công nghệ, về điều kiện làm việc, ăn ở, sinh hoạt v.v. của nghề hầm lò, của ngành Than thì ít người biết. Trong lĩnh vực truyền thông về công tác tuyển sinh, các đơn vị cũng đã phối hợp với các cơ quan báo chí để quảng cáo; cũng làm các tờ rơi, tờ gấp… Nhưng các hình thức đó cũng mới cung cấp cho các đối tượng tuyển sinh biết tiêu chuẩn, hình thức, số lượng, chế độ ưu đãi, ngành nghề v.v. Những hình thức trên chưa đủ để thuyết phục, để con em và phụ huynh tin, gửi con em mình gắn bó cả đời với mỏ.
Theo chúng tôi, để đẩy mạnh công tác tuyển sinh hầm lò, một trong những điều kiện quan tâm hàng đầu, chúng ta cần chủ động công tác truyền thông. Tức là, một mặt, chúng ta chủ động phối hợp với các cơ quan truyền thông trung ương và địa phương mà hàng năm chúng ta đã ký hợp đồng phối hợp, coi truyền thông về nghề mỏ và hình ảnh người thợ mỏ là một trong những nội dung quan trọng trong hợp đồng phối hợp, đồng thời tận dụng tối đa hiệu quả của phương tiện truyền thông Tập đoàn. Những năm gần đây Tạp chí Than – Khoáng sản Việt Nam luôn chủ động giới thiệu đầy đủ, trung thực, sinh động công việc của thợ lò, chế độ ưu đãi, điều kiện ăn ở, tắm giặt… và nhiều vấn đề tích cực cho công tác tuyển sinh. Tập đoàn cũng đã dành ra hàng ngàn cuốn Tạp chí mỗi tháng gửi tặng các địa phương có hoạt động SXKD của Tập đoàn và đã góp phần tạo được sự sẻ chia, thấu hiểu và đồng thuận rất lớn. Nếu Tạp chí TKV tiếp tục đến được các vùng miền chúng ta đang tập trung cho công tác tuyển sinh thì tốt biết mấy – một cán bộ làm công tác tuyển sinh của trường Hồng Cẩm đã bày tỏ niềm mong muốn như vậy. Nhân Văn ngại nói vì sợ hiểu lầm người của Cơ quan ngôn luận muốn tăng số lượng phát hành!!! Nhưng ngại cũng phải nói thôi, đã đến lúc muốn tuyển được thợ lò cho những năm tới để phát triển bền vững thì phải phổ cập rộng rãi tới các bản làng đồng bằng và miền núi. Khi được đồng bào thấu hiểu thì họ mới có cơ sở để lựa chọn và quyết định gửi gắm con em mình gắn bó lâu dài với nghề mỏ. Nếu không, dù chúng ta tuyển được học sinh học nghề hầm lò, nhưng chưa biết chừng, khi ra trường, với thực tế mà họ chưa biết trước, sẽ có nhiều người bỏ việc lại tốn tiền của đào tạo.
Ông Vương nhớ lại, hôm các em đi học, bố mẹ, người thân tiễn các em khá đông, lưu luyến, bịn rịn. Các em và người thân đi tiễn được bố trí ăn nghỉ tại thành phố Lào Cai. Trường và Công ty đưa xe lên đón. Ngày nghỉ Tết, Công ty thuê xe đưa các em đến bến xe Mỹ Đình rồi mua vé cho các em về quê. Các em trở lại trường đông đủ và đúng thời hạn. 100% các em đỗ tốt nghiệp. Ra trường, các em đều tích cực, thu nhập bình quân trên 10 triệu đồng/tháng. Tiềm năng lao động ở nông thôn vùng cao rất dồi dào; chính sách tuyển sinh thợ lò của Tập đoàn có nhiều ưu đãi; các cơ quan, các cấp chính quyền, đoàn thể của các tỉnh vùng cao rất nhiệt tình ủng hộ; kết quả đào tạo con em các dân tộc thiểu số có nhiều khả quan. Dù vậy, kết quả tuyển sinh thợ lò của các trường đạt rất thấp. Cuối năm ngoái, Trường Cao đẳng nghề CN Việt Bắc mới đạt gần 40% kế hoạch.
Nhiều người cho rằng, nguyên nhân chính khiến kết quả tuyển sinh thợ lò đạt thấp là do các khu công nghiệp thu hút lao động, do nghề hầm lò kém hấp dẫn, khó cạnh tranh với các trường đào tạo nghề khác v.v. Những nguyên nhân đó đúng. Nhưng theo chúng tôi, còn một nguyên nhân không kém phần quan trọng, đó là chúng ta chưa làm tốt công tác truyền thông đến những nơi mà chúng ta kỳ vọng tuyển sinh. Chúng ta chưa chủ động thông tin để đối tượng tuyển sinh hiểu được công việc thợ lò ra sao? Các phương tiện sản xuất và bảo hộ lao động thế nào? Việc đi lại, ăn ở, tắm giặt của thợ lò có gì khác biệt với các nghề khác? Ông Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề công nghiệp Việt Bắc cho hay, mỗi khi phụ huynh hay con em họ hỏi những vấn đề đó, cán bộ tuyển sinh của trường thật khó giải thích cho đầy đủ, cặn kẽ. Tại một cuộc họp cuối năm vừa rồi, ông Nguyễn Thanh Nhàn, Bí thư Đảng bộ than Hà Lầm, kể: Có lần, ông cùng cán bộ Trường Cao đẳng nghề Mỏ Hồng Cẩm vào tận Kỳ Sơn – một huyện vùng cao giáp Lào của Nghệ An để khảo sát công tác tuyển sinh thợ lò. Một bà dân tộc Mông, khi nói đến nghề hầm lò đã lắc đầu: “Nghề hầm lò hay bị tai nạn lắm vớ. Không cho con đi làm hầm lò đâu vớ”. Rồi ông Nhàn bình luận, ở nơi xa xôi nhất tỉnh Nghệ An, nơi tiếp giáp với nước bạn Lào, người dân chỉ biết nghề hầm lò có vậy. Là bởi, họ tiếp nhận thông tin qua các kênh phát thanh, truyền hình có sức lan tỏa nhanh, rộng lớn với những vụ việc diễn ra ở ngành Than. Trong khi những bước phát triển vượt bậc về khoa học công nghệ, về điều kiện làm việc, ăn ở, sinh hoạt v.v. của nghề hầm lò, của ngành Than thì ít người biết. Trong lĩnh vực truyền thông về công tác tuyển sinh, các đơn vị cũng đã phối hợp với các cơ quan báo chí để quảng cáo; cũng làm các tờ rơi, tờ gấp… Nhưng các hình thức đó cũng mới cung cấp cho các đối tượng tuyển sinh biết tiêu chuẩn, hình thức, số lượng, chế độ ưu đãi, ngành nghề v.v. Những hình thức trên chưa đủ để thuyết phục, để con em và phụ huynh tin, gửi con em mình gắn bó cả đời với mỏ.
Theo chúng tôi, để đẩy mạnh công tác tuyển sinh hầm lò, một trong những điều kiện quan tâm hàng đầu, chúng ta cần chủ động công tác truyền thông. Tức là, một mặt, chúng ta chủ động phối hợp với các cơ quan truyền thông trung ương và địa phương mà hàng năm chúng ta đã ký hợp đồng phối hợp, coi truyền thông về nghề mỏ và hình ảnh người thợ mỏ là một trong những nội dung quan trọng trong hợp đồng phối hợp, đồng thời tận dụng tối đa hiệu quả của phương tiện truyền thông Tập đoàn. Những năm gần đây Tạp chí Than – Khoáng sản Việt Nam luôn chủ động giới thiệu đầy đủ, trung thực, sinh động công việc của thợ lò, chế độ ưu đãi, điều kiện ăn ở, tắm giặt… và nhiều vấn đề tích cực cho công tác tuyển sinh. Tập đoàn cũng đã dành ra hàng ngàn cuốn Tạp chí mỗi tháng gửi tặng các địa phương có hoạt động SXKD của Tập đoàn và đã góp phần tạo được sự sẻ chia, thấu hiểu và đồng thuận rất lớn. Nếu Tạp chí TKV tiếp tục đến được các vùng miền chúng ta đang tập trung cho công tác tuyển sinh thì tốt biết mấy – một cán bộ làm công tác tuyển sinh của trường Hồng Cẩm đã bày tỏ niềm mong muốn như vậy. Nhân Văn ngại nói vì sợ hiểu lầm người của Cơ quan ngôn luận muốn tăng số lượng phát hành!!! Nhưng ngại cũng phải nói thôi, đã đến lúc muốn tuyển được thợ lò cho những năm tới để phát triển bền vững thì phải phổ cập rộng rãi tới các bản làng đồng bằng và miền núi. Khi được đồng bào thấu hiểu thì họ mới có cơ sở để lựa chọn và quyết định gửi gắm con em mình gắn bó lâu dài với nghề mỏ. Nếu không, dù chúng ta tuyển được học sinh học nghề hầm lò, nhưng chưa biết chừng, khi ra trường, với thực tế mà họ chưa biết trước, sẽ có nhiều người bỏ việc lại tốn tiền của đào tạo.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/thau-hieu-moi-gui-gam-7435.htm” button=”Theo vinacomin”]