Chúng tôi vào moong Mỏ sắt Thạch Khê khi cơn bão số 8 đang đổ bộ vào miền Trung. Trên bờ moong mấp mô, ông Nguyễn Văn Sinh, Tổng Giám đốc Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC) say sưa nói với tôi về Dự án Khai thác mỏ đang điều chỉnh: “Đây sẽ là cuộc cách mạng ở Thạch Khê. Dự án điều chỉnh hoàn thành sẽ giảm chi phí rất lớn, hiệu quả mang lại rất lớn cho TIC. Tuy nhiên, để Dự án điều chỉnh sớm đi vào hoạt động cần giải quyết những vấn đề vô cùng bức xúc” và chúng ta tiếp tục hi vọng và chờ đợi…
Cách đây hơn hai năm, tôi đã chứng kiến không khí bóc đất thử nghiệm tưng bừng ở Thạch Khê. Xe máy rầm rập chở đất đá đổ lên bãi thải cao chất ngất. Bây giờ, sau những trận mưa lớn, bãi thải chỉ còn lại đống đất; lòng moong nước ngập mênh mông. Tôi đồ rằng, nếu người dân Hà Tĩnh đã chứng kiến cảnh “trống dong cờ mở” thời ra quân bóc đất thử nghiệm, nay chứng kiến cảnh tan hoang này chắc rằng họ sẽ hồ nghi về tính khả thi của Dự án. Ngược lại, với ông Sinh và những người đang tham gia quản lý, điều hành Dự án thì cho rằng, đây là thời điểm chuẩn bị cho “cuộc cách mạng” ở Hà Tĩnh.
Biết ông Sinh nhiều năm làm Giám đốc Công ty than Hà Tu và đã góp phần đưa Than Hà Tu từ một đơn vị khó khăn trở thành đơn vị Anh hùng Lao động, tôi hỏi:
– Điều kiện khai thác ở đây so với Hà Tu thế nào, ông?
– Ở Hà Tu khoan, nổ mìn bóc hơn chục mét khối đất đá mới lấy được tấn than. Ở đây, quặng đã bày ra, chẳng phải nổ mìn. Nếu được phép, tôi cho quân lôi lên cả triệu tấn quặng, nhưng bây giờ đang chờ phê duyệt dự án điều chỉnh và nhiều lý do khác.
Rồi ông giải thích, đối với Dự án khai thác Mỏ sắt Thạch Khê do Liên bang Nga thiết kế từ năm 1987 không còn phù hợp với tình hình thực tế nên phải điều chỉnh lại. Sau khi điều chỉnh sẽ có nhiều đột phá, không rập khuôn theo dự án, thiết kế cũ, với rất nhiều thay đổi lớn trong việc thực hiện dự án này. Trong đó, những điểm nổi bật, đó là phân kỳ đầu tư theo giai đoạn và kéo dài thời gian công suất giai đoạn 1: 5 triệu tấn/năm lên 7 triệu tấn/năm để phù hợp với thị trường và nguồn vốn đầu tư. Theo sự điều chỉnh trên, công nghệ đào sâu đáy mỏ 1 cấp như trước đây được thay đổi thành 2 cấp, đồng thời bổ sung phương án đổ thải lấn biển để giảm thiểu môi trường. Cụ thể, sau này việc đổ thải bằng hệ thống băng tải, lấn biển. Sự thay đổi thiết kế trong khâu đổ thải vừa hạn chế sử dụng mặt bằng làm bãi thải, vừa tạo thêm diện tích lấn biển và mang nhiều lợi ích khác.
Công tác đền bù GPMB, tái định cư được điều chỉnh chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (đến năm 2020) đền bù 1 lần với tổng diện tích 1247 ha; giai đoạn 2 (từ 2020 sau 2030) sẽ đền bù GPMB tiếp theo tiến độ dự án. Chi phí đền bù GPMB ước tính 1.199 tỷ đồng.
Đến nay, Dự án đã được thẩm định xong và Bộ Công thương đã báo cáo đề nghị Chính phủ chấp thuận cho phép TIC được phê duyệt Dự án. Thiết kế Kỹ thuật – Tổng dự toán Dự án cũng đã được tư vấn lập xong. Dự kiến sẽ hoàn thành phê duyệt Thiết kế – Tổng dự toán trong thời gian tới…
Mới đây, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chấp thuận việc nhà đầu tư Kobelco (Nhật Bản) tham gia góp vốn điều lệ vào Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê (TIC), theo như đề nghị của Bộ Công thương. Hiện nay, Tập đoàn đang hỗ trợ TIC đẩy mạnh làm việc với Tập đoàn Thép Kobeco để bàn bạc việc thống nhất hợp tác đầu tư dự án luyện thép tại Hà Tĩnh theo hướng sử dụng công nghệ của KOBE STEEL. Công nghệ này có thể sử dụng 100% quặng sắt của Mỏ sắt Thạch Khê.
Theo ông Sinh, hiện tại, nhu cầu quặng sắt trong nước rất lớn. Chẳng hạn, bên Dầu khí, họ mua để làm bê tông ống; rồi Hòa Phát, Vạn Lợi, Luyện kim Thăng Long… Tôi nhẩm tính, ở Thái Nguyên, trước đây sản lượng quặng ở Mỏ sắt Trại Cau mỗi năm chỉ có vài trăm nghìn tấn đã được gọi là Thành phố Thép. Ở Hà Tĩnh, với trữ lượng hàng đầu Đông Nam Á và chất lượng quặng tốt như thế, tôi tin rằng, sau này, Tổ hợp Mỏ – Tuyển Luyện thép đi vào hoạt động, Hà Tĩnh cũng sẽ là Thành phố Thép.
Bức xúc cần giải quyết
Khi được hỏi về những khó khăn hiện tại của TIC, ông Sinh cho biết:
-Khó khăn lớn nhất của TIC hiện nay là thiếu vốn. Sau khi tái cơ cấu, TIC còn lại 5 cổ đông, trong đó Vinacomin là cổ đông chi phối, nguồn lực mạnh, còn lại các cổ đông khác năng lực tài chính yếu; thực hiện góp vốn điều lệ chậm. Tính đến ngày 19/8/2013, Công ty phải chịu công nợ hơn 265 tỷ đồng, trong đó nợ trong quá khứ trên 233,6 tỷ đồng. Trước mắt, số vốn điều lệ tối thiểu cần phải huy động để giải quyết công nợ của Công ty là 260 tỷ 483 triệu đồng. Trong khi đó rất nhiều việc cấp bách cần phải giải quyết như xây nghĩa trang mới, tiền kiểm đếm đền bù GPMB, trả nợ nhà thầu thi công các khu tái định cư… Nếu không có vốn, các công việc trên bị đình trệ, tiếp tục gây bức xúc trong dân.
-Vậy, Công ty đã có cách nào để giải quyết khó khăn đó?
-Trước mắt, Công ty cần phải huy động hết số vốn điều lệ còn lại là 1.193.861 tỷ đồng để giải quyết các khoản nợ và phục vụ triển khai Dự án. Nhưng, như đã nói với anh, việc huy động vốn lúc này là rất khó khăn… Nếu không huy động được vốn thì không thể xây xong nhà tái định cư cho dân, không thể đền bù thiệt hại của dân, thì dân còn khổ. Các nhà thầu đang làm công trình cho TIC, không ứng vốn cho người ta, người ta đành phải dừng thi công, biết bao giờ mới hoàn thành…
Nói rồi ông Sinh đưa tôi đi thăm một số cơ sở hạ tầng của Công ty đang dở dang. Quả thật, nếu tiếp tục kéo dài khó khăn do thiếu vốn, không biết bao giờ những công trình này mới hoàn thành?
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/sat-thach-khe-hi-vong-va-cho-doi-6678.htm” button=”Theo vinacomin”]