“Sao tháng Tám” thông điệp nhân văn từ đôi mắt –

Bộ phim “Sao tháng Tám” được sản xuất năm 1976. Bối cảnh phim là khí thế sục sôi những ngày trước cách mạng tháng Tám năm 1945 và trận đói kinh hoàng năm ấy. Trước bối cảnh lịch sử vĩ đại đó, những người làm phim “Sao Tháng Tám” chỉ mong muốn thể hiện một số khía cạnh của tình hình xã hội có liên quan đến các nhân vật trong phim, hoạt động trong một phạm vi nhỏ ở nội, ngoại thành Hà Nội từ tháng 2 tới tháng 8-1945.

Năm 1977, tại LHP Quốc gia lần thứ IV, bộ phim đã đoạt giải Bông Sen Vàng, nữ diễn viên Thanh Tú – trong vai Nhu cũng được trao Bông Sen Vàng ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. 36 năm đã trôi qua, “Sao tháng Tám” vẫn là bộ phim xuất sắc nhất về cuộc cách mạng tháng Tám lịch sử. Sức sống của bộ phim nằm chính trong bối cảnh lịch sử mà nó phản ánh. Hằng năm vào tháng Tám, Đài truyền hình Việt Nam (VTV) luôn lên lịch phát sóng lại bộ phim “Sao tháng Tám” – như một cách tái hiện lại lịch sử, tri ân cùng lịch sử.

Với những diễn viên đã từng tham gia diễn xuất trong phim như Dũng Nhi – vai Kiên, Thanh Tú – vai Nhu, Thanh Hiền – vai Mến, Đức Hoàn – vai Tú Trinh; “Sao tháng Tám” thực sự là dấu ấn “để đời” trong nghiệp diễn. Trong ký ức các diễn viên, lúc ấy điều kiện làm việc thiếu thốn, vất vả nhưng không thấy khó, khí thế bừng bừng. Cái khó nhất là làm sao để lột tả hết tâm lý biểu cảm của nhân vật, làm sao để từ đôi mắt có thể thể hiện được những thông điệp nhân văn.

Diễn viên Dũng Nhi nhớ lại, “Sao tháng Tám” là bộ phim đen trắng màn ảnh rộng đầu tiên của Việt Nam, được làm suốt 2 năm từ 1975 đến 1976, quay cầu kỳ. Mọi người đều dồn hết tâm lực cho phim. ám ảnh nhất với anh là cảnh Kiên – nhân vật anh vào vai, bị thương, nhỏm dậy nhìn người chị gái (kẻ đã gián tiếp khiến quân Nhật nổ súng vào anh) với ánh mắt vừa xa xót, đau đớn cho tình chị em vừa căm phẫn bởi người vốn là chị ruột mình nay theo kẻ thù tàn sát đồng bào, bắt bớ đồng chí của mình… Đôi mắt Kiên nhìn chị trước khi ngã vật xuống giường và ra đi là đôi mắt phải dồn nén nhiều thứ cảm xúc, nhiều thông điệp… Diễn viên Dũng Nhi chia sẻ “Khi đó tôi khóc tự nhiên, nước mắt ướt đầm đìa. Bối cảnh thật, xúc động thật, đâu cần đến kỹ thuật, kỹ xảo gì”.

Không chỉ có ánh nhìn của Kiên, những đôi mắt của các nhân vật trong “Sao Tháng Tám” đến nay vẫn là một minh chứng sống động cho vẻ đẹp của nghệ thuật điện ảnh. Đôi mắt Nhu vừa đau đớn tột độ khi nghe tiếng súng Nhật giết chồng, vừa chí khí mạnh mẽ khi giao nhiệm vụ cho đồng đội. Cũng đôi mắt ấy nhưng khi thể hiện cái nhìn của người mẹ lúc từ biệt con trong bệnh viện để trốn ra tiếp tục hoạt động thì lại ngân ngấn, nao nao…; rồi cái nhìn yêu thương của nữ chiến sĩ Mến với Kiên trong lúc anh bị thương nặng… ý tại ngôn ngoại, hình ảnh nhiều sức gợi như cảnh chị Nhu gặp hai bà cháu đói khổ, vốc gạo rơi dưới gốc đa khô khốc, gió thổi ào ào…

Hiện nay, trên các trang phim trực tuyến vẫn thấy “Sao Tháng Tám”, thấy rất nhiều phản hồi xúc động của các bạn trẻ sau khi xem phim. Như thế có nghĩa là điện ảnh nói chung, “Sao Tháng Tám” nói riêng đã chở được một thông điệp ý nghĩa về lịch sử mà không tách rời với cuộc sống hòa bình, no ấm hôm nay.