Thực ra, cách gọi mà các phương tiện thông tin đại chúng gần đây vẫn dùng để chỉ quốc lộ 20 và quốc lộ 51 là con đường “vận chuyển bauxite” thật sự chưa chính xác. Theo số lượng thống kê của Sở giao thông vận tải tỉnh Đồng Nai thì số lượng xe “vận chuyển bauxite” chỉ chiếm khoảng 2% tổng số lưu lượng xe trên cả hai tuyến quốc lộ đó.
Cụm từ “Vận chuyển bauxite” còn không đúng ở một nghĩa khác nữa là quặng bauxite khi được khai thác sẽ được tuyển ngay tại nhà máy, sau đó sản xuất ra alumin. Alumin có dạng bột giống như mì chính. Chỉ có alumin mới được vận chuyển đi tiêu thụ bằng đường bộ. Sản lượng alumin của mỗi tổ hợp Tân Rai (Lầm Đồng) và Nhân Cơ (Đăk Nông) khi đạt công suất là 650 ngàn tấn/năm. Bauxite là dạng quặng thô có số lượng gấp đôi alumin. Công tác vận tải của các tổ hợp bauxite – nhôm tại Tây Nguyên thực ra hết sức đơn giản bởi alumin là loại hàng hóa tuy mới nhưng nó ở dạng bột thường, có thể sử dụng các phương tiện vận tải thông thường để vận chuyển.
Sau khi được Chính phủ giao nhiệm vụ, Tập đoàn công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam đã lập các dự án xây dựng hai nhà máy sản xuất alumin ở Tây Nguyên. Toàn bộ các dự án đó không có phần xây dựng các tuyến đường ngoài phạm vi hàng rào nhà máy. Vì thế, nếu chỉ yêu cầu Vinacomin đầu tư cải tạo, nâng cấp các tuyến đường đó là không công bằng khi mà các phương tiện phục vụ cho các dự án của Tập đoàn này lăn bánh với tỷ lệ rất thấp trên cả hai quốc lộ 20 và 51. Theo Khu quản lý đường bộ VII (đơn vị quản lý QL20), quốc lộ này đã hết hạn sử dụng từ lâu và chỉ được bảo trì cách đây hơn 10 năm, đã xuống cấp, hư hỏng. Quốc lộ này được thiết kế với 6.000 lượt xe/ngày đêm nhưng đã quá tải gần gấp 3 lần. Như vậy, khi chưa có các phương tiện của Vinacomin tham gia giao thông, cả hai tuyến đường trên chắc chắn cũng đã tới thời điểm phải cải tạo, nâng cấp.
Khoảng vài tháng nữa, Nhà máy sản xuất alumin Tân Rai sẽ có sản phẩm xuất xưởng và khi đó các phương tiện vận chuyển alumin (chứ không phải bauxite) mới chính thức hoạt động. Còn Nhà máy sản xuất alumin Nhân Cơ thì khả năng phải năm 2013 mới có sản phẩm xuất xưởng. Nhưng ngay từ lúc này, Vinacomin đã có phương án rõ ràng cho công tác vận chuyển: xã hội hóa – thuê các doanh nghiệp ngoài có năng lực đảm nhận việc vận chuyển hàng hóa. Các doanh nghiệp này phải lo việc vận chuyển hàng hóa theo đúng hợp đồng với Vinacomin và còn phải đảm bảo chấp hành nghiêm túc Luật lệ an toàn giao thông đường bộ. Tất cả các quy định về tải trọng của phương tiện lưu thông trên đường, chủ các phương tiện đó phải chấp hành theo quy định chung.
Theo thông tin mới nhất, trong buổi lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam báo cáo Chính phủ về tình hình thực hiện dự án, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có ý kiến chỉ đạo sẽ áp dụng chủ trương xã hội hóa để thực hiện việc cải tạo, nâng cấp các con đường đó. Như vậy, nút buộc cho việc tìm nguồn đầu tư các tuyến đường ở khu vực có hai Nhà máy sản xuất alumin đã được tháo bỏ.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/xa-hoi-hoa-con-duong-van-chuyen-bauxite-313.htm” button=”Theo vinacomin”]
