Cập nhật Những lá thư trong lòng Thành cổ –

Nguyễn Kỳ Sơn chỉ là một trong hàng chục vạn người lính đã nằm xuống cho độc lập tự do của Tổ quốc, anh là một liệt sĩ bình thường như hàng ngàn người lính đã hi sinh, nay vẫn chưa tìm thấy thân xác… Nhưng những dòng nhật ký của anh là câu chuyện chân thực và đầy thuyết phục về một thế hệ, họ đã sống cho lý tưởng, cống hiến tuổi xuân một cách đầy lãng mạn. Đang là sinh viên năm 2 của Trường đại học Thủy lợi Hà Nội, đến đợt động viên năm 1972 thì anh Nguyễn Kỳ Sơn vào lính. Khi ấy anh 20 tuổi.

Cuốn nhật ký của anh đã được đồng đội chuyển về cho gia đình sau khi anh hi sinh và được gia đình gìn giữ như một báu vật thiêng liêng. Và ngay lần đầu tiên đọc những trang nhật ký ấy, chắc hẳn bạn cũng như tôi, xúc động và bật khóc.

Chúng tôi chỉ xin trích lại đây những dòng nhật ký ấy được viết ở ái Tử, một trận địa nằm không xa Thành Cổ:

…8-1972. Dứt tiếng máy bay, bầu trời như được vút lên cao. Cả bốn phương lồng lộng cái gió nam của tháng bảy, cái rực vàng của những tia nắng đầu những ngày mưa. Cây lá hình như xanh hơn, thắm hơn nhờ được tắm sau trận mưa đêm qua hay muốn tranh thủ lớn thêm một tí trong phút giây ngắn ngủi thanh bình này?

Bầu trời ở đây có khác gì bầu trời quê ta, bầu trời miền Bắc thanh bình có chim có bướm mà dưới khoảng xanh ấy có tuổi trẻ của ta, ước mơ của ta…

Ta yêu hòa bình, ta yêu màu xanh, cho ta sống mãi với màu xanh này, màu xanh tương lai, màu xanh mà ta phải tranh đấu. Trong bom đạn tưởng chừng như không bao giờ dứt, một phút như thế này có ý nghĩa biết bao nhiêu. Ta càng yêu quí cuộc sống đến bao nhiêu…

Một đoạn nhật ký khác khiến người đọc bật cười rồi chợt nao lòng vì sự hồn nhiên của những người lính trẻ:

Bây giờ đã 7 giờ tối thế mà vẫn không dứt tiếng máy bay Mỹ, tiếng đại bác đì đùng… Đêm ngày giờ khắc vẫn được tính bằng khoảng cách thời gian giữa những trận B.52, những trận pháo kích. Tiểu đội tôi bốn người đã đào được ba hầm vòm. Bây giờ chỉ còn mình tôi với một ngọn đèn.

Gió nhẹ đưa đẩy bản hợp xướng của hàng trăm chú muỗi…Và việc của tôi lại bắt đầu… Những lúc như thế này thì việc lý thú nhất vẫn là việc bắt muỗi bằng ngọn đèn làm bằng vỏ hộp Coca Cola Mỹ.

Những chú muỗi gầy có, béo có, nhỏ có, to có lần lượt lao vào ngọn đèn đầy muội đen. A! OV.10 này. A! L.19 này, con này là B.52, con này bay nhanh quá, phong cho nó là F.4 vậy, cứ thế mỗi con là một cái tên tương xứng với không lực Hoa Kỳ lần lượt lao qua ngọn đèn của tôi…

Một trò chơi của một người lính trẻ dưới công sự, bên trời bom đạn… Cứ nhìn những bức ảnh, xem những thước phim tài liệu về sự khốc liệt của chiến trường Quảng Trị những ngày tháng ấy mới thấy những dòng nhật ký của Nguyễn Kỳ Sơn thật kỳ diệu.

Trang cuối của cuốn nhật ký là những dòng bình tĩnh trước một trận đánh sinh tử:

…19-8. Ngày mai tôi giáp trận, ác liệt, đấy là một điều tất nhiên của chiến trận, rất có thể rằng tôi sẽ ngã xuống, không can gì, đấu tranh là phải đổ máu… Hãy nghĩ như Paven Corsaghin: Cái quí nhất của ta là đời sống, cuộc đời chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa vì những dĩ vãng ti tiện đớn hèn của mình để rồi khi nhắm mắt xuôi tay ta có thể nói rằng tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất: sự nghiệp giải phóng loài người.

Nếu tôi ngã xuống, mong các bạn hãy tin cho bố mẹ tôi…

Sau những dòng địa chỉ của bố mẹ ở Đồng Hới và dì ruột ở Hà Nội, Nguyễn Kỳ Sơn viết thêm:

Là những người kháng chiến cũ, bố mẹ, dì tôi sẽ không lấy đó làm điều đau khổ đâu. Nếu sự thật xảy ra, mong các bạn hãy bảo mẹ tôi rằng: Hãy cho các em Kỳ Châu, Kỳ Tâm, Kỳ Nhân tiếp tục đi trả thù cho tôi. Cảm ơn các bạn.

Cuốn nhật ký khép lại bằng những dòng như thế, và theo giấy báo tử, anh đã hi sinh đúng một tuần sau đó, ngày 25/8/1972 tại xã Triệu Thành, mặt trận phía đông sát Thành cổ Quảng Trị.

Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đã viết: “Những người chết đi không hề mong được phong anh hùng và được thấy hoa tươi dâng trước mộ. Không, không, không! Họ chết cho một lẽ duy nhất là khát vọng sống. Là đằng sau họ, cuộc sống sẽ được thiết kế trở lại trên ấm no, công bằng và nhân phẩm…”.