Cập nhật “Cần một thị trường phát điện cạnh tranh và minh bạch…” –

Ông Ngô Trí Thịnh (N.T.T): Cảm ơn nhà báo. Thực ra, tôi là người đất mỏ Quảng Ninh. Sau này mới thoát ly gia đình, đi học về chuyên ngành nhiệt điện. Tôi nhớ, thời điểm tôi ra trường, cũng là lúc Vinacomin đang triển khai xây dựng nhà máy nhiệt Cao Ngạn (Thái Nguyên), Na Dương (Lạng Sơn) và chuẩn bị triển khai dự án nhiệt điện Cẩm phả. Nhiều người khuyên tôi trở về. Nhưng không hiểu sao lúc đó, phần vì tuổi trẻ nóng lòng được thử nghiệm những kiến thức đã học vào thực tế xem có khoảng cách không; phần vì muốn được thử sức mình trong môi trường có “yếu tố nước ngoài” để học thêm cách thức quản lý và học thêm ngoại ngữ; tôi chọn Na Dương. Ngoảnh đi ngoảnh lại, thế mà cũng đã 10 năm gắn bó với Nhiệt điện Na Dương. Năm 2011, do điều động của Tổng Công ty, tôi về công tác 7 tháng ở Nhiệt điện Sơn Động. Và mới đây, do cấp trên phân công nhiệm vụ mới, tôi về làm công tác quản lý ở Tổng Công ty.

P.V: Năm 2012 là năm hết sức khó khăn. Thời điểm này, nhìn đâu cũng thấy những ảnh hưởng tiêu cực của tình hình suy thoái kinh tế? Với Tổng Công ty Điện lực – Vinacomin, những ảnh hưởng đó là gì, thưa ông?

Ông N.T.T: Suy thoái kinh tế có sức tác động ghê gớm, ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực SXKD của Tập đoàn hiện nay. Tổng Công ty Điện không phải là ngoại lệ. Hoạt động SXKD của Tổng Công ty hiện đang gặp rất nhiều khó khăn, sản lượng điện đạt thấp. Hết 9 tháng, Tổng Công ty mới hoàn thành 4,5 tỷ kWh, bằng 63% kế hoạch. Nhiều khả năng, mục tiêu sản lượng 7,1 tỷ kWh điện năm nay sẽ không thực hiện được. Nguyên nhân chủ yếu là do huy động phát điện thấp.

P.V: Ông có thể giải thích rõ hơn?

Ông N.T.T:  Tổng Công ty Điện hiện đang quản lý 4 nhà máy điện là Cao Ngạn, Na Dương, Sơn Động, Cẩm Phả. Từ đầu tháng 10, bổ sung thêm 1 tổ máy của Nhiệt điện Mạo Khê, nâng tổng công suất lên 1300MW. Tuy nhiên, do tình hình kinh tế khó khăn, nhiều ngành thu hẹp sản xuất như xi măng, luyện thép…nên nhu cầu tiêu dùng điện sụt giảm mạnh. Thêm vào đó, thời tiết năm nay mưa nhiều, nguồn nước cho thủy điện dồi dào, giá thành lại rẻ hơn nên huy động nhiệt điện đốt than ít đi. Do vậy mà từ cuối tháng 6, các nhà máy nhiệt điện của Vinacomin chỉ chạy khoảng 40% công suất. Trong tháng 7, theo điều độ Ao (Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia), cả 4 nhà máy chính chỉ được vận hành 1 tổ máy với công suất thấp.  Cá biệt có thời điểm, gần như ngừng hẳn. Việc dừng chạy một số tổ máy này kéo dài đến hết tháng 10.

P.V:  CNCB Tổng Công ty  làm gì khi các nhà máy chỉ vận hành ½ công suất?

Ông N.T.T: Trong thời gian đó, Tổng Công ty yêu cầu các đơn vị tranh thủ bảo dưỡng, sửa chữa máy móc thiết bị. Một mặt, để giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động. Mặt khác, là chuẩn bị mọi tiền đề cần thiết để có thể huy động chạy tối đa công suất khi có cơ hội. Ngoài ra, Tổng Công ty và các đơn vị thành viên còn thực hiện cho công nhân tranh thủ nghỉ phép luân phiên.

P.V: Dư luận cho rằng, việc thị trường phát điện cạnh tranh chính thức vận hành từ 1/7/2012, cùng với đó là việc điều chỉnh giá điện đang tạo thuận lợi cho Tổng Công ty? Từ góc độ của doanh nghiệp đầu tư vào ngành điện, quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?

Ông N.T.T: Xin khẳng định ngay là có cả khó khăn và thuận lợi đan xen. 

Tham gia thị trường phát điện cạnh tranh, chúng ta có thể điều chỉnh giá bán điện theo giá cả đầu vào của thị trường ở từng giai đoạn nhất định. Đây là thuận lợi cơ bản nhất. Tuy nhiên, thị trường điện cạnh tranh hiện nay, mới chỉ có một người mua (EVN) “Trăm người bán, một người mua”, trong khi giá chào và công suất huy động từng nhà máy, nhu cầu hệ thống lại không công khai, tất yếu sẽ nảy sinh câu hỏi đâu là công bằng? Mục tiêu của việc hình thành thị trường phát điện cạnh tranh là nhằm tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị phát điện, truyền tải điện, tiết kiệm điện… cũng như tạo ra thị trường điện minh bạch nhằm thu hút các nguồn lực đầu tư vào lĩnh vực này, nhà máy nào có giá điện chào bán thấp hơn sẽ được EVN ưu tiên mua trước… Vì vậy, quan điểm của Điện lực Vinacomin là mong muốn có một thị trường thực sự công khai, minh bạch. Có như thế mới tạo động lực để phát triển.

Về vấn đề giá điện, sau nhiều lần đề nghị và hai lần điều chỉnh, hiện tại giá điện của các nhà máy điện trong Tổng Công ty mới đạt khoảng 800 đồng/1kWh, trong khi, giá điện của các nhà máy thuộc EVN lại rất cao như Hải Phòng, Quảng Ninh, khoảng 1200 đồng/kWh. Nếu tính riêng phần chênh lệch tỷ giá này với sản lượng 7,1 tỷ kWh thì thiệt nghìn tỷ. Hiện giá điện vẫn chưa phản ánh hết các yếu tố như chưa được tính chênh lệch tỷ giá vào giá bán điện và không tính đủ khấu hao theo quyết định 203 của Bộ Tài chính. Điều này gây nhiều khó khăn cho việc cân đối tài chính của Tổng Công ty. Tổng Công ty đang tích cực đề nghị Bộ Tài chính đồng thuận việc đưa các yếu tố này vào giá điện nhằm tháo gỡ một phần khó khăn.

P.V: Như vậy, nhiệm vụ đặt ra từ nay đến cuối năm của Điện lực Vinacomin hết sức nặng nề?Ông có thể cho biết một số giải pháp quan trọng của Tổng Công ty?

Ông N.T.T: Tinh thần chung là tập trung cao, sẵn sàng đáp ứng công suất tối đa khi có yêu cầu huy động. Tổng Công ty sẽ tăng cường tuyên truyền để CNCB gắn bó, chia sẻ với đơn vị. Song song với công tác quản lý vận hành, Tổng Công ty sẽ đẩy nhanh tiến độ các dự án đang triển khai. Ở Dự án Nhiệt điện Mạo Khê, công suất 400MW, tổ máy số 1 đã phát điện vào tháng 10/2012; tổ máy số 2 theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào Quý II/2013, tuy nhiên chúng tôi đang phấn đấu xong trước Tết Nguyên đán 2013. Với Thủy điện Đồng Nai 5 công suất 150MW, chúng tôi đang dự kiến ngăn sông chặn dòng để tiến hành xây dựng đập chính vào tháng 12 tới. Và, Nhiệt điện Nông Sơn công suất 30MW, do ảnh hưởng thời tiết nên công tác thi công gặp nhiều khó khăn. Tổng Công ty đang tích cực họp bàn với Nhà thầu để tiếp tục triển khai. Ngoài ra, các dự án như Nhiệt điện Cẩm Phả 3 công suất 300MW, Nhiệt điện Na Dương mở rộng công suất 110MW, Nhiệt điện Quỳnh Lập 1 công suất 1200MW cũng đang được tích cực triển khai.

Tổng Công ty cũng sẽ tăng cường công tác tuyên truyền để CNCB hiểu và gắn bó chia sẻ với đơn vị. Hiện tại, mặt bằng chung thu nhập, tiền lương của Tổng Công ty thấp hơn so với ngành Điện nói chung nên ít nhiều ảnh hưởng đến tâm lý người lao động. Quan điểm của Tổng Công ty, trước hết, là phải giữ cho được nguồn nhân lực  hiện nay bằng cách tạo ra môi trường làm việc đoàn kết, thân thiện và có cơ hội để mọi cá nhân có thể phát triển khả năng. Bên cạnh đó, Tổng Công ty sẽ tiếp tục quan tâm, đầu tư xây dựng nhà ở tập thể cho CNCB Công ty, nhất là với những đơn vị ở xa. Dự kiến, tới đây Nhiệt điện Na Dương sẽ xây thêm khu nhà ở công nhân theo hướng ra gần trung tâm thành phố Lạng Sơn, Nhiệt điện Sơn Động cũng sẽ xây thêm nhà ở tập thể ở Thị trấn Thanh Sơn; các đơn vị khác như Nhiệt điện Cẩm Phả, Cao Ngạn sẽ tạo thêm sân chơi, nhà rèn luyện thể chất cho các CNCB.

Một khi môi trường làm việc tốt, công việc ổn định, mức lương thoả đáng chắc chắn người lao động sẽ tự nguyện tìm đến. Thực tế là, thời gian qua, có khá nhiều hồ sơ xin chuyển ngành về Tổng Công ty, trong đó có cả những kỹ sư nhiều kinh nghiệm.

P.V: Xin cảm ơn ông.