Đại Từ – Nơi ra đời ngày thương binh liệt sỹ –

Đi theo quốc lộ 37 Thái Nguyên – Tuyên Quang, chúng tôi về Đại Từ – một huyện miền núi nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Thái Nguyên, nơi có Khu di tích lịch sử quốc gia 27/7. Cách đây 65 năm, chính tại nơi đây đã diễn ra cuộc mít tinh trọng thể với hơn 300 cán bộ, bộ đội, đại diện các tầng lớp nhân dân địa phương nghe công bố bức thư của Bác Hồ ghi nhận sự ra đời ngày Thương binh liệt sỹ ở nước ta.
 
Sở dĩ Bác Hồ chọn nơi đây để tuyên bố sự ra đời ngày Thương binh liệt sỹ bởi huyện Đại Từ là vùng đất giàu truyền thống cách mạng, đồng thời là nơi chứa đựng những tình cảm sâu nặng của con người với con người khi đất nước có chiến tranh, nhân dân địa phương đã dấy lên phong trào ủng hộ thương binh rất rầm rộ. Có nhiều tấm gương sáng, điển hình như bà Nguyễn Thị Đích (thường gọi là bà Bá Huy). Cuối năm 1947, Phòng Thương binh – Cục Chính trị – Bộ quốc phòng về đóng trụ sở ở nhà bà, quân số lên đến gần 100 người, chỗ ăn, chỗ ở, chỗ chữa bệnh gặp rất nhiều khó khăn. Nhận được sự khuyến khích, động viên rất lớn của ông Lê Thành Ân – lúc đó là quyền Trưởng Phòng Thương binh – Bộ quốc phòng, bà Bá Huy đã giúp thương binh 3 mẫu ruộng, 3 tấn thóc, 1 con trâu, vận động nhân dân trong xóm, trong làng làm 10 gian nhà tre và các nguyên vật liệu khác để lập Trại An dưỡng đường, gọi là Trại An dưỡng đường số I để nuôi dưỡng, chăm sóc thương binh.
 
Hay như gia đình cụ Đặng Văn ẩm (còn gọi là Tổng ẩm), ông ẩm là người rất cần cù lao động nên gia đình cũng khá giả. Ngoài dinh cơ ở trong làng, gia đình ông còn khai phá khu đầm Tàu Voi để chăn nuôi trâu bò và thả cá. Khi cụ Vũ Năng Tĩnh là cán bộ lên đặt vấn đề xin giúp đỡ xây dựng trại an dưỡng đường ông đã nhường toàn bộ khu trang trại này cho anh em thương binh. Tất cả gồm tám gian nhà, năm mẫu ruộng, bốn con bò và nhiều thóc gạo. Bà con noi theo gương ông cũng hết lòng đem công sức và của cải giúp đỡ anh em. Đó là những việc làm đầy tình nghĩa, nêu cao tinh thần yêu nước, thương nòi, tương thân, tương ái, thương người như thể thương thân một truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
 
Sau này, nhân dân còn khám phá ra một điều cũng rất thú vị đó là bên cạnh đền thờ Bác còn có một ngôi chùa nhỏ gọi là chùa Bàn Cờ (Chùa đã có từ lâu lắm rồi, không ai còn nhớ rõ). Sự liên kết này đã giải mã ẩn ý sâu xa của Bác Hồ khi chọn nơi đây để tuyên bố Ngày Thương binh liệt sĩ, đó là hãy đưa các anh hùng liệt sĩ vào Chùa để các anh được ấm lòng, được nương tựa vào tâm linh của đạo Phật.
 
Năm 1997, địa điểm này đã được Bộ Văn hóa Thông tin Quyết định xếp hạng là di tích lịch sử; Bộ Lao động Thương binh xã hội; UBND huyện Đại Từ đầu tư xây dựng tôn tạo thành công trình văn hóa – lịch sử oai nghiêm. Hàng năm, cứ vào ngày 27/7 nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên và trên cả nước lại nô nức về nơi đây thắp nén hương thơm, tỏ lòng thành kính tưởng nhớ công lao to lớn của Bác Hồ vĩ đại và các anh hùng liệt sĩ.
 
Đi một vòng thăm quan khu di tích, chúng tôi được thưởng ngoạn cảnh quan một vùng đất địa linh, sơn thuỷ hữu tình. Khu di tích có khuôn viên rộng, hồ sen đẹp; có cổng Tam quan, sân hành lễ. Trước nhà tưởng niệm còn có tấm bia đá có ý nghĩa là “ngọn lửa” được khắc chữ chìm ghi tóm tắt lịch sử ra đời ngày thương binh liệt sĩ 27/7. Nằm trong khuôn viên Khu di tích còn có đền Ông và đền Bà – nơi thờ Đồng Doãn Giai, một Tiến sĩ đỗ năm 1736 thời Lê người Đại Từ và công chúa Mai Hoa người vợ yêu quý của danh nhân. Đây là công trình văn hoá lịch sử có ý nghĩa to lớn, đáp ứng nhu cầu du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan và tưởng nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các anh hùng liệt sĩ.