Về điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam –

Để có được dòng thông tin cụ thể về ngày, tháng, năm như vừa nêu trên là một hành trình dài nhiều năm đau đáu tìm kiếm của những người nặng lòng với câu hỏi “Ai là người khai thác than đầu tiên ở Việt Nam (có tính tổ chức) khi sử sách chép lại không ghi cụ thể?” Sau đó, là một công cuộc tìm kiếm lại địa điểm khai thác, đã trải thời gian hơn 171 năm; mở các cuộc hội thảo khoa học; thu thập những chứng cứ, người thực việc thực… Đến 12/8/2008, bộ hồ sơ di tích lịch sử địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam đã được Hội đồng xét duyệt hồ sơ di tích tỉnh Quảng Ninh thông qua. UBND tỉnh Quảng Ninh đã có Quyết định số 3171/QĐ-UBND ngày 1/10/2008 công nhận xếp hạng. Ngày 10/1/2009, Tập đoàn Vinacomin đã long trọng tổ chức lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh, thành phố cho Di tích lịch sử địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam tại núi Yên Lãng, xã Yên Thọ, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, do tỉnh Quảng Ninh chứng nhận xếp hạng.

Di tích lịch sử địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam là một quần thể di tích, có hai khu, một khu có di tích Miếu Mỏ rộng 40 ha và một khu có di tích Đền Bà Chúa Kẽm, rộng 3,5 ha; hai khu cách nhau khoảng hơn 1km. Tập đoàn đã giao cho Công ty Địa chất mỏ-Vinacomin, mà trực tiếp là Xí nghiệp địa chất Đông Triều, đang đứng chân ngay tại khu vực có di tích, có trách nhiệm bảo quản, giữ gìn, tôn tạo và tạo điều kiện phát huy giá trị di tích.

Ngày 28/9/2009, Tập đoàn đã làm lễ động thổ, khởi công xây dựng Thạch trụ yểm sơn, mở đầu cho công việc tôn tạo di tích, nhằm biến Di tích lịch sử địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam thành nơi du lịch về nguồn của Vinacomin.

Sau đó, mặt bằng tại khu có di tích Miếu Mỏ đã được san gạt theo quy hoạch, nơi đây sẽ xây dựng đền, lập bia ghi lại bản “Dụ” của vua Minh Mạng; đường nối hai khu di tích cũng được mở rộng, đổ bê tông, lắp đặt hệ thống chiếu sáng… Và đến ngày kỷ niệm 170 năm bản “Dụ” của vua Minh Mạng ra đời, bia ghi lại bản “Dụ” của vua Minh Mạng đã được khánh thành.

Tài liệu – bản “Dụ” là đặc biệt quan trọng và quý giá đối với Ngành Than – Khoáng sản Việt Nam, bởi tính nhân văn của nó, đồng thời cho phép xác nhận mốc ra đời, chính thức mở ra Ngành khai thác than – khoáng sản trên đất nước ta. Ngày 10/1/1840 (tức ngày 6 tháng 12 năm Minh Mệnh thứ 20) được ghi trong bản “Dụ” đã được lấy làm ngày chính thức khai sinh ra Ngành Than – Khoáng sản Việt Nam và đã được Ngành tổ chức kỷ niệm trọng thể 170 năm vào ngày 10/1/2010. Người ra bản “Dụ” – vua Minh Mạng, được tôn thờ là người có công khai sáng Ngành – Ông Tổ của Ngành.