Cùng với các mỏ than được thành lập ngay từ rất sớm sau ngày Khu Mỏ giải phóng, ngày 01/8/1960, Mỏ Than Hà Tu được thành lập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Quá trình 55 xây dựng và phát triển, Mỏ than Hà Tu (nay là Công ty CP than Hà Tu – Vinacomin) đã không ngừng phát triển lớn mạnh, thợ mỏ Than Hà Tu đã vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân” và “Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới”.
Ngay từ những năm Pháp thuộc, Công ty Pháp mỏ than Bắc Kỳ (SFCT) đã tiến hành khai thác than ở khu vực Hà Tu. Lúc bấy giờ, việc khai thác vận chuyển than trong mỏ chủ yếu bằng thủ công, phu mỏ bị bóc lột thậm tệ và vô cùng khổ cực. Quá trình đấu tranh cách mạng giải phóng Khu Mỏ, Hà Tu là một trong những nơi ra đời sớm nhất của giai cấp công nhân mỏ. Thợ mỏ Hà Tu cùng với hơn 3 vạn thợ mỏ ngày 12/11/1936 đã Tổng bãi công đòi quyền dân sinh dân chủ giành thắng lợi. Ngày 25/4/1955, Vùng Mỏ được hoàn toàn giải phóng. Ngay sau ngày tiếp quản, Xí nghiệp Quốc doanh than Hồng Gai ra đời, mỏ Hà Tu là một trong những đơn vị trực thuộc xí nghiệp được mang tên Công trường Bàng Danh A. Trong giai đoạn từ 1955 – 1960, mỏ tiến hành khôi phục sản xuất, củng cố tổ chức, với số lượng trên 800 công nhân, khai thác than chủ yếu bằng thủ công. Từ lúc chỉ có một công trường, đến năm 1960 đã có 3 công trường sản xuất là Bàng Danh A, Bàng Danh B và Lộ Phong. Trong thời gian này, cùng với các đơn vị trong Xí nghiệp QD than Hồng Gai, thợ mỏ Hà Tu đã góp phần sản xuất được gần 3 triệu tấn than cho đất nước.
Ngày 01/8/1960, mỏ Than Hà Tu được thành lập theo Quyết định số 707 của Thủ tướng Chính phủ. Ban đầu thành lập có 1.378 công nhân, cán bộ mà chủ yếu là lao động thủ công với 8 phòng ban và 6 công trường phân xưởng, mỏ đã tập trung vào khôi phục và phát triển sản xuất. Trong những năm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, thợ mỏ Than Hà Tu đã vừa sản xuất vừa chiến đấu với tinh thần “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Lực lượng tự vệ Mỏ Hà Tu đã triển khai 12 trận địa phòng không từ súng trường đến pháo cao xạ 100 ly, đã phối hợp hiệp đồng chiến đấu anh dũng để bảo vệ sản xuất, trong những năm chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, sản lượng khai thác than vẫn đạt từ 100-133% kế hoạch được giao. Cùng với đó, Mỏ than Hà Tu đã đóng góp tích cực cả về sức người, sức của, tham gia Binh đoàn Than chi viện cho tiền tuyến, góp phần giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.
Giai đoạn từ năm 1975 đến 1985, với sự viện trợ của Liên Xô (cũ), Hà Tu đã có bước phát triển lớn cả về lực lượng và quy mô, được trang bị các thiết bị xe máy khai thác hiện đại và đồng bộ như máy xúc EKG, xe tải hạng nặng BelAZ, các loại máy khoan, máy gạt…., đến cuối năm 1975 đã hoàn thành công tác cải tạo mỏ, hệ số bóc đã giảm được từ 11 xuống còn 5m3/tấn, quy hoạch lại Vỉa 16, thiết kế mở thêm vỉa mới (gồm Vỉa 14, Vỉa Trụ Tây, Vỉa 10B…). Thời kỳ này, Mỏ Than Hà Tu luôn đi đầu trong các phong trào thi đua lao động sản xuất, được Bộ Điện – Than công nhận là đơn vị dẫn đầu về năng suất cao điển hình trong toàn Ngành, từ đó đã đưa công suất khai thác than đạt trên 1 triệu tấn/năm, đưa Mỏ Hà Tu trở thành một mỏ có sản lượng lớn nhất trong Công ty than Hòn Gai và toàn Ngành.
Không ngừng đổi mới và phát triển
Năm 1986, bước vào thời kỳ đổi mới, từ cơ chế quản lý tập trung bao cấp chuyển sang SXKD theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, Than Hà Tu gặp không ít khó khăn, song lãnh đạo và thợ mỏ Than Hà Tu đã mạnh dạn đổi mới, sáng tạo, vượt qua khó khăn, ổn định sản xuất và tiếp tục có những bước phát triển. Ngày 10/10/1994, Tổng Công ty Than Việt Nam ra đời, đánh dấu mốc phát triển mới của Ngành Than, Mỏ Than Hà Tu tách khỏi Công ty than Hòn Gai, trực thuộc Tổng Công ty Than Việt Nam. Mỏ đã nghiên cứu đổi mới và đầu tư thiết bị công nghệ khai thác, phục vụ đào sâu đáy mỏ như xe vận tải khung mềm có tính năng leo dốc cao, máy xúc thủy lực gầu ngược để xúc lọc than, vì thế năng suất được đẩy lên cao. Đồng thời, Than Hà Tu là một trong những đơn vị đi đầu triển khai ứng dụng tin học trong công tác quản lý, SXKD có bước phát triển và lợi nhuận, đời sống của thợ mỏ được nâng cao.
Tháng 10/2001, Tổng Công ty than Việt Nam ra quyết định đổi tên Mỏ than Hà Tu thành Công ty than Hà Tu, là doanh nghiệp thành viên hoạch toán độc lập. Trong điều kiện thị trường hội nhập có nhiều bước phát triển về công nghệ, Công ty đã tích cực áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, nhiều thiết bị xe máy hiện đại đã được đưa vào sử dụng, có hiệu quả kinh tế cao, áp dụng hiệu quả công nghệ tin học trong công tác quản lý điều hành. Từ ngày 01/01/2007, Công ty chính thức hoạt động theo mô hình công ty cổ phần và được đổi tên thành Công ty CP than Hà Tu, đánh dấu bước phát triển quan trọng của Công ty. Trong mô hình hoạt động mới, thợ mỏ Than Hà Tu đã nỗ lực phấn đấu, đẩy mạnh sản xuất, chủ động đổi mới công nghệ thiết bị, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, công tác kỹ thuật, an toàn lao động. Năm 2007, Công ty đã khai thác và tiêu thụ gần 3 triệu tấn than, là một trong số ít các đơn vị có sản lượng than tiêu thụ 3 triệu tấn/năm, đánh dấu mức kỷ lục về khai thác và tiêu thụ than cao nhất trong lịch sử 55 năm xây dựng và phát triển Công ty. Sau 8 năm thực hiện cổ phần hóa, từ 2007 đến 2015, Công ty đã sắp xếp lại tổ chức, tinh giản lao động từ gần 4.400 người xuống còn 2.300 người, từ 55 phòng ban, phân xưởng xuống còn 33; công tác quản lý và quản trị dần đi vào nề nếp, việc làm ổn định, năng suất lao động tăng, thu nhập của người lao động được nâng cao, công tác an toàn lao động được giữ vững.
Than Hà Tu đón nhận Cờ đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua của Chính phủ năm 2014
Trong những năm 2010-2015, mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế và thị trường tiêu thụ, Công ty phải giảm sản lượng nhưng bằng nhiều giải pháp và điều hành quyết liệt trong công tác quản lý, quản trị chi phí, Công ty đều hoàn thành vượt mức kế hoạch SXKD, trung bình sản xuất đạt 1,4 triệu tấn/năm. Đặc biệt, giá thành sản xuất của Than Hà Tu đến nay không còn nằm trong tốp những đơn vị có giá thành cao như trước đây. Năm 2013, than nguyên khai sản xuất đạt 1.252.000 tấn, bằng 125,2% KHN; năm 2014, sản xuất đạt 1.460.000 tấn, bằng 104,3% kế hoạch năm; thu nhập bình quân đạt 7,89 triệu đồng/người/tháng, tăng 26,3% so với KHN… Than Hà Tu vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua.
Theo giấy phép cũ, Công ty sẽ kết thúc khai thác than tại khu vực khoáng sàng Hà Tu vào năm 2018. Đây là một khó khăn rất lớn đối với Công ty, nhất là sức ép về việc làm, tư tưởng của người lao động. Do vậy, Công ty đã xây dựng định hướng phát triển cho các năm tiếp theo để từ sau 2015, Công ty phát triển với không gian rộng hơn, ngành nghề đa dạng hơn trên cơ sở sản xuất than là chính, đảm bảo không có biến động lớn về việc làm, thu nhập. Hiện nay được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Tập đoàn TKV, Công ty đã triển khai lập Dự án khai thác lộ thiên khu Bắc Bàng Danh với trữ lượng than trên 24 triệu tấn (Vỉa 7&8 xuống sâu từ + 30 đến – 250). Dự án được phê duyệt và sẽ triển khai vào cuối năm 2016 mang ý nghĩa quan trọng, quyết định sự phát triển trong giai đoạn mới của Than Hà Tu với sản lượng tăng đến 3 triệu tấn/năm và tuổi mỏ tiếp tục được kéo dài.
Trong giai đoạn phát triển mới, thợ mỏ Than Hà Tu tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, lao động sáng tạo, phát huy nội lực, xây dựng Công ty phát triển bền vững, góp phần quan trọng xây dựng ngành Than – Khoáng sản trở thành Tập đoàn kinh tế mạnh.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/tu-hao-tho-mo-ha-tu-10778.htm” button=”Theo vinacomin”]