Quảng Ninh là tỉnh phát triển công nghiệp, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc với nhiều ngành công nghiệp lợi thế như than, xi măng, nhiệt điện. Bên cạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh nói riêng, cả nước nói chung, thì quá trình phát triển công nghiệp đã có những ảnh hưởng đến môi trường. Nhằm hạn chế tối đa những ảnh hưởng này, tỉnh đã triển khai Dự án tổng thể đầu tư xây dựng các trạm quan trắc môi trường tự động, góp phần nâng cao năng lực cảnh báo và giám sát môi trường.
Trạm quan trắc tự động chất lượng không khí, Nhà máy Tuyển than Nam Cầu Trắng (Công ty Tuyển than Hòn Gai).
Dự án bao gồm 26 trạm quan trắc môi trường tự động cố định với tổng mức đầu tư trên 157 tỷ đồng từ các nguồn như ngân sách nhà nước, quỹ môi trường của TKV và các doanh nghiệp sản xuất xi măng, nhiệt điện. Dự án được UBND tỉnh phê duyệt tháng 10-2013, chính thức đi vào hoạt động từ tháng 12-2015. Tính đến thời điểm này, từ khi hệ thống quan trắc tự động đi vào vận hành đã cho phép thu thập được dữ liệu tự động liên tục từ các trạm quan trắc chất lượng không khí, chất lượng nước trên địa bàn 7/14 địa phương của tỉnh. Hệ thống cũng giám sát liên tục nguồn điểm phát thải của một số nhà máy xi măng, nhiệt điện phục vụ công tác kiểm soát, cảnh báo ô nhiễm trên địa bàn tỉnh. Trong thời gian hoạt động chính thức hơn 1 năm qua, hệ thống quan trắc môi trường tự động đã thể hiện được tính hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường qua việc định kỳ hàng quý báo cáo lãnh đạo tỉnh kết quả quan trắc các nhà máy xi măng, nhiệt điện, diễn biến môi trường tại các khu vực chịu nhiều tác động, có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao như vùng Cẩm Phả, Hạ Long, Uông Bí, Đông Triều…, bước đầu thu thập được bộ dữ liệu quan trắc tự động cho phép đánh giá sơ bộ được mức độ ô nhiễm các thông số cơ bản về môi trường không khí, nước tại các khu vực đặt trạm quan trắc.
Theo kết quả quan trắc trong năm 2016 tại Trung tâm điều hành đặt tại Trung tâm Quan trắc của Sở TN&MT cho thấy, ô nhiễm bụi vẫn diễn ra tại một số khu vực trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là khu vực Cẩm Phả (từ số liệu quan trắc của Trạm Quang Hanh – Môi trường mỏ của Công ty VITE). Tại các đơn vị sản xuất xi măng, nhiệt điện có số liệu quan trắc khí thải tự động vượt giới hạn cho phép, Sở TN&MT đã có văn bản yêu cầu khắc phục tình trạng xả thải vượt tiêu chuẩn cho phép (Công ty Nhiệt điện Uông Bí, Công ty Nhiệt điện Quảng Ninh, Công ty Nhiệt điện Cẩm Phả, Công ty CP Xi măng Thăng Long). Riêng tại khu vực Nhà máy tuyển than Nam Cầu Trắng, số liệu quan trắc nồng độ bụi liên tục đều nằm trong giới hạn cho phép của QCVN về môi trường; chất lượng nước biển ven bờ khu vực đặt trạm có thông số TSS hầu hết nằm ngoài giới hạn cho phép quy định đối với vùng nuôi trồng thuỷ sản, bảo tồn thuỷ sinh. Tất cả các số liệu quan trắc trực tuyến (online) được công bố ra bảng điện tử tại khu vực Kênh Liêm (TP Hạ Long).
Có thể thấy, việc thực hiện lắp đặt thiết bị quan trắc môi trường tự động tại các nhà máy xi măng, nhiệt điện, các khu vực lân cận vùng sản xuất, chế biến, vận chuyển và kinh doanh than, bước đầu đã thay đổi nhận thức của chủ các doanh nghiệp đối với công tác bảo vệ môi trường; đồng thời nâng cao ý thức, trách nhiệm của các doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi trường vì sức khoẻ cộng đồng và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc công bố số liệu quan trắc của hệ thống quan trắc môi trường tự động tại bảng điện tử hiển thị thông tin môi trường đặt tại khu vực Kênh Liêm là kênh thông tin chính thống, trực tiếp tới mọi người dân về thực trạng môi trường, giúp người dân nắm bắt được chất lượng môi trường xung quanh, chất lượng nước mặt, nước biển tại một số khu vực trên địa bàn tỉnh và phản ánh kịp thời những địa điểm có dấu hiệu ô nhiễm môi trường thông qua số điện thoại được hiển thị tại bảng điện tử, đường dây nóng của Sở TN&MT để các cơ quan có chức năng kịp thời có các biện pháp khắc phục.
Như vậy, hiệu quả của các trạm quan trắc môi trường tự động đã rõ, tuy nhiên trong quá vận hành đã phát sinh nhiều tồn tại. Theo đánh giá của Sở TN&MT mỗi lần gặp vấn đề sự cố phần mềm cần phải liên hệ với chuyên gia ở Đức để khắc phục, nên thường làm gián đoạn nhiều ngày. Bên cạnh đó, các nhà máy xi măng, nhiệt điện sử dụng hệ thống thiết bị quan trắc khí thải tự động được đầu tư trước đây (Nhiệt điện Uông Bí, Nhiệt điện Cẩm Phả, Nhiệt điện Quảng Ninh) đã đi vào vận hành trong thời gian dài, không đồng bộ với các thiết bị với hệ thống truyền dẫn dữ liệu hiện đại. Do vậy, số liệu quan trắc truyền về Trung tâm điều hành của Sở chưa đảm bảo độ tin cậy.
Tại cuộc họp UBND tỉnh ngày 11-1 với các ngành chức năng và doanh nghiệp, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh nêu rõ các trạm quan trắc tự động đã được đầu tư, ký kết giữa Sở TN&MT và các nhà thầu cần thực hiện bảo hành, bảo dưỡng theo đúng quy định, cam kết. Sở TN&MT trực tiếp chỉ đạo, phối hợp làm việc với Công ty CP Tiến bộ AIC nâng cấp Trung tâm quan trắc kết nối với tất cả các trạm quan trắc trên địa bàn tỉnh theo các quy định của pháp luật hiện hành. Bên cạnh đó, tính toán đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ vận hành hoạt động của Trung tâm. Các công ty xi măng, nhà máy nhiệt điện phải thực hiện lắp đặt ngay các trạm quan trắc tự động kết nối với Trung tâm quan trắc của Sở TN&MT để theo dõi công suất vận hành các thiết bị quan trắc. Ngoài ra, phải có biện pháp xử lý một cách nghiêm khắc hơn với các đơn vị vi phạm và tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của các chủ doanh nghiệp đối với công tác bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tin-tuc/quan-trac-moi-truong-tu-dong-201702211537291848.htm” button=”Theo vinacomin”]
