Cập nhật Mạo Khê – Những điều lạ –

 

1. Thứ nhất là đặc sản bánh mỳ – bánh mỳ mỏ. Ai đến đây đều được thưởng thức món đặc sản này để rồi hương vị của nó vương vấn mãi. Món bánh mì này được kế thừa từ cách làm của người Pháp, đặc biệt rất thơm ngon với vỏ ngoài giòn rụm nhưng vẫn giữ được sự mềm mịn của ruột bánh bên trong. Những ổ bánh mì được những người Mạo Khê khéo léo làm nên luôn đầy đặn, làm no lòng những thợ mỏ vất vả nơi hầm sâu. Cứ thế bánh mì mỏ đồng hành cùng nhịp sống giản dị của người dân Mạo Khê, trở thành một trong những “đặc sản” bình dân nhưng rất đỗi đặc trưng.
 
Bánh mỳ là khẩu phần bồi dưỡng giữa ca đã ngon, nhưng hiện tại, thợ mỏ Mạo Khê đang rất háo hức với “tiệc” buffet mà Công ty mới triển khai. Khu nhà ăn hiện đại khang trang, hai tầng có điều hòa máy lạnh, tường nền lát đá sạch bong. Bát đũa được bày biện như trong khách sạn. Thợ lò được ăn theo chế độ tự chọn với 15 món ăn. Có chả, có nem, có cá, thịt gà, nộm, canh rau, hoa quả tráng miệng đủ cả… Hỏi thợ lò Phạm Văn Ngà – PX Đào lò số 1 – khi em đang chọn thức ăn về chất lượng bữa ăn, em bảo: Như đi ăn tiệc, món nào cũng ngon, cũng muốn ăn mà nhiều khi no quá không ăn nổi nữa.
 
2. “Nhà chè” – Độc và lạ.  Điểm lạ nhất trong chuyến công tác lần này tới Mạo Khê là “Nhà chè”. Ông Trần Văn Bàn – Chánh Văn phòng Công ty – hồ hởi “khoe” với chúng tôi về công trình mới này. Nhận thấy thợ lò mệt, háo nước khi tan ca, ra khỏi cửa lò, Ban lãnh đạo Công ty đã trăn trở tìm giải pháp. Tìm một thức uống nào để thợ lò đỡ háo nước, đảm bảo dinh dưỡng mà không làm thợ lò quá no ảnh hưởng đến bữa ăn chính sau ca? “Nhà chè” đã ra đời như vậy.

 

 
Nhà nấu chè được xây dựng ngay tại cửa lò, mỗi ngày đảm bảo trên 2.000 suất cho thợ lò. Có 2 loại chè thay phiên nhau là chè đỗ đen và chè đỗ xanh. Thử một cốc chè đỗ đen chị Vân Anh – nhân viên tại nhà nấu chè –  đưa, tôi mới hiểu tại sao thợ lò ở đây lại mê món chè này đến vậy: Vị ngọt thanh vừa phải, hạt đỗ được xay mịn, rất dễ uống.
 
Tan ca 1, các thợ lò khi được hỏi đều cảm thấy hài lòng về cung cách phục vụ, chất lượng nước uống. Đây là hình thức hiệu quả giúp tiếp sức cho người thợ ngay khi lên cửa lò. Anh Nguyễn Văn Thuấn – thợ lò PX Khai thác 13 – chia sẻ: “Công ty đã có rất nhiều biện pháp quan tâm, cải thiện điều kiện người thợ cũng như chăm lo chu đáo từ bữa ăn nước uống… những điều đó giúp chúng tôi thấy yêu nghề và gắn bó hơn với công việc…”
 
3. Trong cộng đồng khai thác than, Mạo Khê không phải là số phận được “cưng chiều”. Là mỏ cũ, khai thác từ thập niên 60 của thế kỷ trước, tổ hợp Mạo Khê nằm trong nhóm mỏ có nồng độ khí mê – tan cao và có điều kiện sản xuất khó khăn vào loại bậc nhất. Hiện nay, than Mạo Khê sản xuất khai thác chủ yếu ở mức -150 và một số diện trên mức +25. Đây là những diện sản xuất đi sâu, xa, địa chất và vỉa biến động, lớp trụ gương lò không ổn định, áp lực lò gia tăng, gây khó khăn cho quá trình duy tu bảo dưỡng lò và dễ dẫn đến nguy cơ bục nước, nổ khí, áp lực mỏ. Bên cạnh đó, chất lượng than của Mạo Khê xấu và toàn bộ hệ thống mỏ ở đây đều có nguy cơ mất an toàn về khí rất cao.

 

 
Để đảm bảo an toàn cho người lao động, Công ty đã chỉ đạo đơn vị thông gió – làm tốt việc cách ly những khu khai thác đã dừng sản xuất hoặc tạm thời chưa có nhu cầu sử dụng để không cho khí độc, khí cháy phát tán vào mạng gió chung của mỏ. Tất cả 46 gương lò độc đạo tại 13 phân xưởng hầm lò đều được thông gió bằng quạt cục bộ, những đường lò độc đạo có chiều dài lớn đều được sử dụng quạt gió cục bộ có công suất lớn, đường ống gió 0,8-1m. Có thể thấy, mọi khâu kỹ thuật đảm bảo an toàn lao động từ thông gió đến kiểm tra, giám sát khí mỏ và dự báo khí mỏ khác thường luôn được lãnh đạo đơn vị quan tâm, chủ động tìm mọi giải pháp khắc phục các điểm khó, trong đó đơn vị đặc biệt coi trọng việc phát huy truyền thống vượt khó của thợ mỏ Mạo Khê và áp dụng công nghệ trong nâng cao sản lượng khai thác và đảm bảo an toàn sản xuất.
 
4. Ở Mạo Khê, lương bình quân của người lao động khoảng 9,5 triệu đồng/người/tháng, với thợ lò khoảng trên 12 triệu đồng/người/tháng. Nếu thợ lò làm đủ 18 công trở lên sẽ nhận được tiền thưởng 500.000 đồng/tháng, cũng như vậy với 20 công trở lên là 1 triệu đồng/tháng và 23 công trở lên là 1,5 triệu đồng/người/tháng; tổ nào quản lý thợ lò tốt, có nhiều thợ lò có ngày công cao cũng được thưởng từ 3 – 6 triệu đồng/tổ. Số tiền này không đưa vào thẻ lương hàng tháng mà được đích thân Giám đốc, các Phó Giám đốc, Trưởng/Phó các phòng ban Công ty xuống tận gương lò trao cho thợ lò. Đặc biệt bắt đầu từ tháng 9, thợ đào lò và thợ khai thác lò có chế độ đãi ngộ riêng. Thợ khai thác lương tăng 10% so với thợ đào lò. Anh Vũ Hữu Đạt – thợ lò PX Khai thác 3 – tâm sự: “Sự quan tâm, khen thưởng kịp thời của Công ty là động lực để thợ lò chúng tôi cố gắng hơn nữa trong công việc…”
 
Theo thống kê của Phòng Tổ chức – Lao động Công ty, từ khi áp dụng các quy chế này, số thợ lò đi làm tăng hơn hẳn. Có tháng có phân xưởng trên 90% thợ lò đi làm đủ công.
 
5. Điều kiện ăn uống, tiện nghi, chế độ đãi ngộ xứng đáng là những điều truyền thống nhưng luôn được “làm mới” ở Than Mạo Khê. Thứ 3, thứ 6 hàng tuần, Đoàn Thanh niên Công ty lại tổ chức thi hát karaoke ngoài trời cho anh em thợ lò ở tập thể Vĩnh Xuân. Đích thân Giám đốc Công ty gặp mặt thợ lò tuyển mới, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của họ để có những quyết sách phù hợp…
 
Mạo Khê hôm nay có nhiều điều lạ, lạ về cái ăn, cái mặc, lạ cả về tình người. Tình người ở đây sâu nặng, chân tình lắm! Có lẽ, điều kiện khắc nghiệt đã là miếng đất màu mỡ gieo mầm, sinh sôi nhân tính. Ở đây ít thấy sự ngăn cách, khác biệt giữa người quản lý và công nhân, giữa gián tiếp và trực tiếp. Ban Giám đốc cùng cán bộ quản lý, kỹ thuật viên đêm ngày bám xưởng bám lò, cùng chia sẻ buồn vui với thợ lò. Vượt lên bổn phận, trách nhiệm, quyền lợi là sự tôn trọng, bình đẳng và lòng nhân ái. Tất cả đã hòa quyện thành chất keo gắn bó họ trong một đại gia đình. Tình người đã gắn kết họ, tình người đã nâng cánh cho họ vượt qua mọi gian nan thử thách, và những mất mát, thăng trầm.