Lần vào lò đầu tiên thấy nhẹ nhàng –

Khi đến Xí nghiệp (XN), tôi được anh Phạm Xuân Chưởng, cán bộ Phòng đầu tư giới thiệu cho biết về một dự án mà XN đang làm, trong đó có đường lò có tiết diện lớn nói trên. Đó là Dự án duy trì, cải tạo và mở rộng nâng công suất khai thác hầm lò khu mỏ Cái Đá thuộc khoáng sàng Suối Lại của XN. Dự án được khởi công tháng 12/2010, với tổng mức đầu tư hơn 333 tỷ đồng, nhằm mở tiếp một khu vực khai thác từ mức -160 lên tới mức +0. Theo đó, dự án có công suất thiết kế 300 ngàn tấn/ năm. Tổng số mét lò đào XDCB theo dự án là 8590m. Khu mỏ Cái Đá đang do Phân xưởng (PX) khai thác 5 của XN trực tiếp thi công. Tính đến 30/4/2012, PX đã đào được 7050m, trong đó lò đá 5774m, lò than 1276m với tổng giá trị xây lắp 238 tỷ đồng. XN đang quyết tâm phấn đấu hoàn thành dự án trong năm 2012. Ngày 11/11/2011, nhân kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống công nhân Vùng mỏ – truyền thống ngành Than, XN đã làm lễ khánh thành công trình hệ thống tời chở người RJKY 45-22/1450 tại Giếng nghiêng chính từ +15 đến -172 và cụm công trình phục vụ đời sống. Với chiều dài giếng chính 550m và độ chênh cao từ mặt bằng +15 đến hệ thống sân ga mức -172 là 187m, dốc và sâu, gây rất nhiều khó khăn về mặt thời gian và công sức khi thợ lò nếu phải đi bộ lên, xuống lò làm việc. Hệ thống tời chở người loại RJKY 45-22/1450 đưa vào sử dụng có thể vận chuyển 200 người/ giờ, giúp người thợ vào lò không phải đi bộ khi lên xuống. Cụm công trình phục vụ đời sống gồm nhà ăn, nhà tắm, giặt, sấy quần áo BHLĐ, nhà đèn, nhà nồi hơi, nhà để xe, nhà vệ sinh v.v. Kể từ đó, hầu hết các thợ lò PX khai thác 5 của XN lên xuống lò không phải đi bộ, rút ngắn thời gian đi lại, dành được nhiều hơn thời gian cho lao động hữu ích và được chăm sóc tốt hơn về việc ăn uống và tắm giặt.

Tốc độ đào lò PX khai thác 5 đã đạt được: Lò đá có tiết diện đào 8,4m2, đào đạt 90m/ tháng; loại có tiết diện đào 11,9m2, đào đạt 68m/ tháng. Lò than, tiết diện đào 8,4m2, đào đạt 105m/ tháng. Và lần đầu tiên, ở mức -160, PX đã đào các lò trạm điện (số 1) và hầm bơm nước với tiết diện đào lớn: 23,3m2 và 34,9m2.

Cuối năm 2011, Đoàn kiểm tra của Tập đoàn Vinacomin đến kiểm tra về công tác đào lò XDCB khu mỏ Cái Đá, đã đánh giá cao thợ lò nơi đây về việc thực hiện kỹ thuật cơ bản trong đào lò, nhất là đào lò giếng nghiêng. Trong cuộc kiểm tra về công tác an toàn (tháng 5/2012), ông Nguyễn Văn Đụng (Ban KCM), thành viên Đoàn kiểm tra của Tập đoàn nhận xét, PX khai thác 5 thực hiện tốt công tác đào lò XDCB, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật an toàn, đặc biệt, đã thi công xong các hạng mục công trình đào hầm bơm, trạm điện ở mức -160 có tiết diện đào lớn.

PX khai thác 5 hiện có 510 CNCB, trong đó công nhân trực tiếp sản xuất (công nhân lò) có 462 người, trong đó thợ lò bậc 6/6 có 25 người, bậc 5/6 có 41 người, bậc 4/6 339 người, chỉ có 57 người là thợ bậc 3/6.

Khi tổng hợp được các thông tin trên, người viết bài này, đã xin lãnh đạo XN than Cao Thắng cho vào lò khu mỏ Cái Đá, để cảm nhận.

Cảm nhận bao trùm của cuộc chui lò này là cảm thấy nhẹ nhàng, không nhọc mệt lắm. Bởi lúc lên, xuống lò đều đi bằng tời chở người RJKY 45-22/1450. Với độ cao chênh nhau tới 187m mà đi bằng tời chỉ mất chừng 10 phút. Tôi hỏi một thợ lò cùng đi, trước đây nếu không có tời chở người, leo từ âm 172 lên dương 15, như các anh, thì hết bao nhiêu thời gian? Anh cho hay: “Hết 45 phút, anh ạ!”. 45 phút, con số này là quá ngạc nhiên đối với tôi. Nhìn đường lò hút sâu, các bậc lên xuống nối tiếp nhau san sát, dài mãi nơi nền lò, phía dưới tời chở người tôi đang ngồi, nơi các thợ lò trước đây từng đi, tôi không khỏi rùng mình. Bởi với tôi, đã từng đi bộ những đường lò như thế này, đi xuống thập thõm trong ánh sáng đèn lò đã mất cả tiếng, thì lúc leo lên thời gian… không tính, leo đến lúc nào lên được thì lên, số bậc leo cứ giảm dần, 100, 50, rồi 20, 10 và cuối cùng chỉ 2-3 bậc là phải đứng lại thở… ra đằng tai. Bây giờ, đi bằng tời chở người RJKY tôi thấy nhẹ bẫng, còn thấy hay hơn đi bằng xe song loan hay bằng motoray ở một vài mỏ khác đã có dịp đi, bởi một mình một ghế, thoáng đãng, lúc đi lên gió lò thốc xuống rất mát.

Cảm nhận thứ hai, thấy thợ đào lò Cao Thắng là lành nghề. Tôi vào đường lò đá mức -160 có tiết diện đào 11,9m2, có chiều dài thiết kế là 697m, tính đến 30/4 đã thi công xong 342m và vào hầm bơm – nơi thợ lò Cao Thắng đào lần đầu tiên lò có tiết diện lớn tới 34,9m2. Thấy rõ họ làm bài bản, làm tới đâu được tới đó. Có cảm giác lò rất vững chãi, thoáng và sạch sẽ. Nền lò phẳng. Các vì chống tăm tắp, được đánh số thứ tự, màu sơn trắng còn mới nguyên. Rãnh thoát nước làm đúng theo thiết kế. Thông gió tốt, đến sát gương lò cũng không thấy nóng lắm. Chỗ hầm bơm trông rất bề thế, cao, to, rộng, nhìn lại miệng lò mình mới vào so với nó thấy nhỏ như miệng cống. Năng suất đào lò như đã nói ở trên cũng là một minh chứng cho sự lành nghề của họ.

Cảm nhận thứ ba, tại hầm bơm, tại gương lò, số thợ lò làm không đông. Ai người nào việc nấy. Được biết, PX khai thác 5 là đơn vị đầu tiên của XN thực hiện mô hình sản xuất “bốn tổ – ba ca”. Có lẽ nhờ mô hình hợp lý này mà bớt đi những người phải chờ việc tại gương lò và tăng được năng suất.

Cảm nhận thứ tư, thợ lò Cao Thắng có văn hóa. Vào lò, hễ gặp nhau, các thợ lò đều có lời chào tôi. Trong lò gặp nhau, chào nhau, cảm thấy thật ấm lòng.

Cảm nhận thứ năm, xin cảm ơn anh Vũ Đại Chung, Giám đốc xí nghiệp và anh công nhân Phạm Bá Thuyên đã đưa và hướng dẫn tôi vào lò. Các anh là những người hiểu nghề, thạo nghề, giúp giải đáp những điều tôi chưa biết khi ở trong lò. Cảm động lắm, khi các anh giữ và giúp tôi ngồi lên tời chở người, khi các anh giúp đeo túi đồ nghề đựng máy ảnh cho tôi đỡ nặng khi thập thõm bước bộ nơi các đường lò.

Và cảm nhận cuối cùng, cảm nhận thứ sáu, khi ra khỏi lò, trước khi vào tắm, tôi được uống chai nước suối khoáng lạnh, mát đến tận gan ruột, tỉnh hẳn người, tự dưng thấy chưa bao giờ được sung sướng như thế.