Ký ức & tầm nhìn –

Đúng 10h, ngày 31/3, đoàn tàu số 07- TYE 2602 đã kéo 11 toa chở than cuối cùng từ ga Lộ Phong về Nhà máy Tuyển than Nam Cầu Trắng (Công ty Tuyển than Hòn Gai) trước khi dừng hẳn hoạt động. Ga Lộ Phong đã hoàn thành sứ mệnh của mình, và giờ đây tất cả chỉ còn là ký ức.

Từ cầu chuyện đóng cửa ga Lộ Phong…

Tuyến đường sắt Nam Cầu Trắng – Lộ Phong có chiều dài toàn tuyến gần 6km. Trải qua nhiều thời kỳ, tuyến đường sắt này đã làm nhiệm vụ trọng tâm là vận chuyển toàn bộ sản lượng Than khai thác của các đơn vị vùng Hòn Gai ra cảng tiêu thụ. Những năm gần đây, mặc dù TKV đã có nhiều loại hình vận chuyển, nhưng trung bình mỗi ngày vẫn có 8 đoàn tàu chạy qua tuyến đường sắt này. Người dân Hạ Long đã quá quen thuộc với hình ảnh những đoàn tàu chở ăm ắp những toa than kéo ra nhà máy Tuyển để đi tiêu thụ. Đặc biệt, những công nhân làm việc lâu năm tại đây không khỏi bồi hồi xúc động khi chứng kiến chuyến tàu cuối cùng hoạt động và khép lại toàn tuyến sau bao năm với những kỷ niệm vui buồn. Những giọt nước mắt đã rơi…

Chị Đoàn Thị Vui, nhân viên gác chắn tàu hỏa, Công ty Tuyển than Hòn Gai xúc động khi chứng kiến đoàn tàu cuối cùng của Ga Lộ Phong hoạt động (Ảnh: Phạm Tăng)

Mỗi người có những kỷ niệm, nỗi niềm về Ga Lộ Phong ở một góc riêng. Người làm việc, gắn bó ở đó lâu năm thì đó là cơm áo, việc làm. Người thường xuyên đi lại qua đó thì có những hình ảnh, ký ức khó phai mờ. Cả những người Vùng mỏ đi trên con đường quốc lộ18 quen thuộc, chắc cũng không ít dưới đôi, ba lần đứng lại chờ tầu, nhìn những tấn “vàng đen” óng ánh được chầm chậm kéo ra bến cảng… Riêng tôi, ký ức về Ga Lộ Phong lại ở một góc khác. Đó là hình ảnh ve trận mưa lũ lịch sử năm 2015 đã san phẳng và biến ga Lộ Phong thành một bãi chứa đất đá khổng lồ. Hai trận mưa lớn cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 2015 khiến Ga Lộ Phong bị phủ một lớp bùn đất có những vị trí lên đến vài mét.

Ga Lộ Phong chìm trong đất đá do mưa lớn năm 2015 (ảnh Lưu Ký)

Trận mưa đầu vào đêm 31/7/2015 đã làm cho ga Lộ Phong tê liệt hoàn toàn. Để giải cứu ga Lộ Phong, lãnh đạo Tập đoàn khi đó đã chỉ thị cho các công ty cùng huy động lực lượng phương tiện, máy móc và nhân lực tập trung vào việc giải phóng ga trong thời gian ngắn nhất để sớm đưa ga vào hoạt động, bởi ga Lộ Phong là yết hầu tiêu thụ than của toàn bộ các đơn vị khai thác than trong vùng. Công việc đang được triển khai thì trận mưa lớn thứ hai diễn ra vào đêm ngày 3, rạng sáng ngày 4/8/2015 đã quét sạch mọi nỗ lực giải cứu ga Lộ Phong từ những ngày trước đó. Lũ chồng lên lũ và trận mưa thứ hai lớn gấp nhiều lần trận lũ xảy ra trước đó mấy ngày đã dồn toàn bộ đất đá trên đồi cao ụp xuống kéo theo cả những cây cột điện và một trạm biến áp đổ xuống, vùi trong đất đá. Toàn bộ khu vực ga bị đất đá vùi sâu tới trên 2m, thậm chí có chỗ bị vùi tới 3m. Những toa xe chất đầy than cũng bị lật ngã, hoặc bị nghiêng lệch, trật khỏi đường ray. Những cỗ máy sàng tuyển, băng chuyền tải, hệ thống máng rót than cũng cùng chung số phận. Ga Lộ Phong khi đó hoang tàn như một chiến trường. Vậy nhưng, dưới sự nỗ lực và tập trung nhiều thiết bị khắc phục sự cố của Tập đoàn và các đơn vị, chỉ sau đó một thời gian ngắn, ga Lộ Phong đã trở lại hoạt động bình thường. Cả Tập đoàn đã mất khá nhiều công sức để đưa ga Lộ Phong hoạt động trở lại. Có lẽ mọi câu chuyện về Ga Lộ Phong cũng sẽ dễ dàng khép lại với ai đó. Nhưng với tôi, đó là ký ức khó phai mờ.

Trong ký ức của người dân các thế hệ thành phố Hạ Long hẳn còn nhớ cách đây vài thập kỷ, một cảng than lớn nằm tại trung tâm thành phố, bên bờ vịnh Hạ Long (gần khu vực Bến Đoan, đường Lê Thánh Tông) với chằng chịt các tuyến đường sắt, cầu cảng và những kho than. Hàng ngày, những toa xe tấp nập về bến tạo ra một khí thế sản xuất than nhộn nhịp. Cũng mới chỉ cách đây vài năm, tuyến đường sắt chuyên chở than còn vắt ngang thành phố Cẩm Phả với rầm rập những đoàn tàu. Trong khi đó, sản lượng Than khai thác và tiêu thụ lúc bấy giờ còn quá nhỏ so với hiện nay.

…và tầm nhìn

Thực sự, đã có những tiếc nuối, hoài niệm. Song đó là một quy luật tất yếu của sự phát triển. Và trong mỗi chúng ta cần hướng tới những điều tốt đẹp, phù hợp với xu thế mới. Nhìn lại những ký ức xưa để chúng ta có thể dễ nhận thấy sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh Quảng Ninh cũng như ngành Than trong quy hoạch và tầm nhìn. Thay vào những tuyến đường sắt đã được rỡ bỏ là những tuyến băng tải hiện đại. Ở đó, công việc vận tải than vẫn đang được tiến hành với năng suất cao hơn, thân thiện hơn với môi trường. Người ta cũng không còn thấy những chiếc xe ô tô chở than tại các khu vực đông dân cư. Những thành phố như Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả không còn ầm ào, kình kịch những chuyến tàu, nhưng mỗi năm ngành Than vẫn sản xuất và tiêu thụ trên 40 triệu tấn than cho nền kinh tế quốc dân.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh Quảng Ninh, ga Lộ Phong nói riêng và không ít những công trình của TKV như Cảng than Hòn Gai trước đây, Nhà máy Cơ khí Hòn Gai, các tuyến đường sắt tại thành phố Cẩm Phả, Hòn Gai và tới đây là Nhà máy tuyển Nam Cầu Trắng v.v. cũng đã và sẽ nhường chỗ cho những quy hoạch mới. Những ngôi nhà cao tầng, những khu đô thị sầm uất, những tuyến đường mở rộng… đang dần tạo ra những diện mạo của một thành phố hiện đại bên bờ di sản thế giới vịnh Hạ Long. Song song với đó, ngành Than cũng dần quy hoạch lại các bến cảng tiêu thụ than, các nhà máy sàng tuyển, chế biến theo hướng hiện đại, thân thiện với môi trường.

Chỉ một thời gian nữa, khi Trung tâm sàng tuyển, chế biến, tiêu thụ than Hòn Gai tại cảng Làng Khánh, (khu vực sâu trong khai trường) đi vào hoạt động, sẽ thay thế cho tất cả các tuyến đường sắt tại Ga Lộ Phong, Nhà máy tuyển Nam Cầu Trắng hiện nay. Cùng với đó, nhiều mỏ lộ thiên đang được hầm lò hóa. Nhiều khu vực khai thác sẽ được quy hoạch chung theo hướng hiện đại. Nhiều công trình khoa học kỹ thuật tiên tiến và thân thiện sẽ dần thay thế sức lao động của con người… Tất cả đang được chuyển động như một minh chứng cho sự lớn mạnh không ngừng của TKV trong lộ trình từng bước cơ giới hóa, tin học hóa, tự động hóa trong khai thác và chế biến, kinh doanh khan, khoáng sản của Tập đoàn, thể hiện một tầm nhìn mới với tầm vóc lớn hơn.