Cơ khí của ta thua trên sân nhà? –

Điều đáng nói hơn là với một lực lượng các nhà máy cơ khí hùng hậu và nhiều năm kinh nghiệm của ta lại đang chơi vơi và bị “đội khách” áp đảo khiến những người yêu cơ khí lặng đi. Hùng hậu vì ở đâu có sản xuất than, khoáng sản là ở đó có cơ khí. Riêng vùng Quảng Ninh hiện nay có tới 7 đơn vị cơ khí như các Công ty Cơ khí Chế tạo máy, Công nghiệp ô tô, Thiết bị điện Cẩm Phả, Cơ khí Hòn Gai, Cơ khí đóng tàu, Cơ điện Uông Bí, Cơ khí ô tô Uông Bí, Cơ khí Mạo Khê. Vùng Việt Bắc có Cơ khí 19-5 (Tổng công ty khoáng sản), Cơ khí Việt Bắc hay một số đơn vị cơ khí của Tổng công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc v.v.  Mặc dù tên gọi và mục đích thì có khác nhau nhưng doanh thu chủ yếu vẫn là nhờ vào việc sửa chữa, sản xuất những sản phẩm đơn giản phục vụ khai thác mỏ. Thậm chí đến việc uốn vì chống lò cũng phải nhờ đến Tập đoàn phân chia thị phần để… san sẻ khó khăn. Sản phẩm này trước đây các đơn vị khai thác hầm lò cũng tự làm. Nhiều năm kinh nghiệm vì đa phần các đơn vị cơ khí của ta đều có tuổi đời đến nửa thế kỷ, chí ít cũng đã ¼ thế kỷ, nhập vào tách ra, cơ cấu lại nhiều lần. Vậy mà gần đây nhất, các đơn vị cơ khí của ta đã ngồi nhìn Công ty Cổ phần Cơ khí Yên Thọ, một đơn vị tư nhân với tuổi đời non choẹt “ghi bàn” thông qua việc họ trúng thầu lắp đặt và vận hành thiết bị tuyến băng tải cấp than lâu dài cho Nhiệt điện Mạo Khê. Đó là một bàn thua đau. Nhưng nó còn đau hơn vì thua trên sân nhà. Bàn thua đau này liệu có làm các đơn vị cơ khí của ta thức tỉnh? Cơ hội cho các nhà cơ khí của ta san bằng tỷ số là tuyến băng tải đá Cao Sơn chuẩn bị được mở thầu. Đó là công ăn, việc làm. Nhưng xem ra nhiều đơn vị cơ khí trong ngành vẫn đứng ngoài cuộc hoặc tỏ ra thờ ơ với dự án này.

Trao đổi về vấn đề này, nhiều vị giám đốc làm cơ khí rất trăn trở. Nhưng rồi rốt cuộc vẫn thở dài bằng một đáp số là thiếu vốn. Vốn cũng là một vấn đề lớn. Vì để đầu tư một dây chuyền cho một sản phẩm mới cần phải có vốn đầu tư. Các dây chuyền của nhiều nhà máy hiện nay là những dây chuyền, máy móc  thiết bị cũ do Liên Xô trước đây giúp đỡ, nay đã không còn hợp thời nữa. Nhiều người cho rằng cần cơ cấu lại, hợp sức để cơ khí của ta đủ mạnh. Hay cần một chiến lược dài hơi cho những sản phẩm đặc thù cung cấp cho các đơn vị trong Tập đoàn. Có vị còn tỏ ra khách quan hơn thì cho rằng cơ khí của cả đất nước ta đều kém, có phải chỉ riêng Than – Khoáng sản? Hàng quý, các nhà làm cơ khí trong toàn Tập đoàn đều ngồi lại kiểm điểm hoạt động của mình. Nhiều ý kiến đã được đưa ra. Nhưng rồi cơ khí của ta vẫn cứ dậm chân tại chỗ. Và bao nhiêu năm nay, họ dường như vẫn chỉ biết chờ đợi một cái gì đó làm thay đổi chính mình?