Hiện nay, vấn đề tro xỉ thải đang là nỗi lo của những nhà quản lý các dự án nhiệt điện đốt than nói chung. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, đây lại là điều không đáng ngại, chỉ cần thay đổi nhận thức về tro xỉ thải của các nhà máy nhiệt điện.
Nỗi lo tro xỉ thải
Lãnh đạo Tổng công ty Điện lực – TKV cho biết, trong những năm qua, các nhà máy nhiệt điện của TKV đều phải căng mình vừa lo sản xuất vừa lo các bãi đổ tro xỉ. Tập đoàn, Tổng công ty cùng với các đơn vị đã có nhiều nỗ lực trong việc giải quyết vấn đề tro xỉ thải như: Triển khai sản xuất gạch không nung từ tro xỉ tại Nhà máy Nhiệt điện Cao Ngạn, tổ chức rải nền làm đường giao thông, giải phóng mặt bằng đổ tro xỉ tại các khu vực an toàn… Tuy nhiên, công tác đổ tro xỉ vẫn còn gặp nhiều khó khăn, phần vì lượng tro xỉ ngày càng nhiều theo thời gian, trong khi các bãi đổ thải hạn chế, phần vì vẫn còn nhiều ý kiến cho rằng tro xỉ thải là chất độc nguy hại cần xử lý. Điều này dẫn đến việc tiêu thụ gạch không nung do Công ty nhiệt điện Cao Ngạn sản xuất ra từ tro xỉ cũng có mức tiêu thụ chậm. Mặc dù, đối với TKV, lượng tro xỉ thải tại các nhà máy nhiệt điện chỉ chiếm trên 5% trong tổng số các nhà máy nhiệt điện trong cả nước, nhưng đây cũng là vấn đề cần được tháo gỡ.
Theo tổng hợp, hiện nay, lượng tro, xỉ thải từ các nhà máy nhiệt điện trong cả nước lên tới trên 12 triệu tấn, trong khi chỉ mới xử lý được 4 triệu tấn mỗi năm. Trung bình để sản xuất ra 1kWh điện sử dụng nhiên liệu than cám sẽ thải ra từ 0,9-1,5 kg tro, xỉ. Như vậy lượng tro, xỉ phát sinh hàng năm từ 23 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành trên cả nước hiện nay thải ra khoảng 12,2 triệu tấn. Đặc biệt, căn cứ vào Tổng sơ đồ Điện VII điều chỉnh đến năm 2030, sẽ có 46 nhà máy nhiệt điện than đi vào hoạt động với tổng công suất thiết kế đạt 41.500 MW. Do đó trong vài năm tới, nếu không có giải pháp giải quyết đồng bộ, nguy cơ lượng tro, xỉ gia tăng sẽ rất khó khăn về các bãi đổ thải.
Thay đổi nhận thức về tro xỉ thải nhiệt điện
Mặc dù Chính phủ và các Bộ, ngành đã có chủ trương sử dụng tro, xỉ để sản xuất xi măng, vật liệu không nung và phối liệu với các nguyên liệu khác sử dụng trong sản xuất vật liệu xây dựng, nhưng lượng tro, xỉ ngày càng tăng nhanh vì quá trình sản xuất còn nhiều vướng mắc và sản phẩm làm ra rất khó tiêu thụ. Nguyên nhân trước hết là đa số người dân và doanh nghiệp xây dựng chưa tin tưởng vào chất lượng gạch không nung từ tro, xỉ. Như vậy, cần phải thay đổi nhận thức của nhân dân và doanh nghiệp về vấn đề tro xỉ.
Trên thực tế, các nhà khoa học đã khẳng định, tro xỉ nhiệt điện không phải là chất thải nguy hại. Hiện nay, qua tìm hiểu được biết trên Thế giới, việc sử dụng tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện làm vật liệu xây dựng, làm vật liệu san lấp, lót nền đường đã rất phổ biến. Tại Vương quốc Anh, hằng năm họ còn nhập khẩu hàng triệu tấn tro, xỉ về làm vật liệu xây dựng. Tại Trung Quốc, nhiệt điện than chiếm 79% công suất đặt hệ thống (nhiều hơn công suất điện của cả nước Mỹ) với lượng tro, xỉ khổng lồ lên đến hàng trăm triệu tấn và hầu hết được tái sử dụng làm vật liệu xây dựng. Đặc biệt, từ năm 2003, Chính phủ Trung Quốc đã có quy định cấm dùng gạch nung và mỗi năm đất nước này cần 600 tỉ viên gạch chủ yếu từ tro, xỉ nhiệt điện than. Họ cho rằng, nếu không sử dụng tro xỉ, Trung Quốc sẽ phải khai thác lượng đất sét khổng lồ làm gạch. Để làm vật liệu xây dựng, đất nền các công trình, Nhật Bản sử dụng 100% lượng tro, xỉ, Hàn Quốc 97% (3% còn lại là than kém chất lượng). Ở châu Âu, một số nước dùng nhiều nhiệt điện than như Đức, Ba Lan, Séc cũng sử dụng hầu hết lượng tro, xỉ.
Xưởng sản xuất gạch không nung từ tro xỉ nhà máy Nhiệt điện Cao Ngạn – TKV
Ở nước ta, để khắc phục tình trạng quá tải tại các bãi chứa tro, xỉ thải tại nhà máy nhiệt điện, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 về việc phê duyệt đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng. Hiện nay, một số loại vật liệu xây dựng được sản xuất từ tro, xỉ của nhà máy nhiệt điện cũng đang được nhiều đơn vị nghiên cứu, đẩy mạnh ứng dụng vào các công nghệ như: Sử dụng tro tuyển làm phụ gia bê tông; tro, xỉ làm phụ gia xi măng; làm vật liệu gia cố nền; vật liệu san lấp; làm gạch không nung, gạch bê tông nhẹ, gạch bê tông chưng áp…
Đặc biệt, mới đây nhất, UBND thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đã cho phép các nhà máy điện được vận chuyển tro xỉ thải rải nền cho khu công nghiệp Cẩm Thịnh, trong đó có Nhà máy Nhiệt điện Cẩm Phả – TKV. Theo đó, Công ty Cổ phần Nhiệt điện Cẩm Phả – TKV và Công ty Nhiệt điện Mông Dương có cùng công nghệ sản xuất nhiệt điện là sử dụng lò tầng sôi tuần hoàn (CFB) với nguyên liệu là các loại than cám 6a, 6b do đó lượng tro xỉ phát sinh có tính chất, thành phần và có tính cơ lý tương đồng. Tro xỉ của 2 nhà máy đều được chứng nhận hợp chuẩn làm vật liệu san lấp mặt bằng theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN:12249:2018 “Tro xỉ nhiệt điện đốt than làm vật liệu san lấp”.
Trong bối cảnh lượng tro, xỉ thải ra từ các nhà máy nhiệt điện than đang là thách thức rất lớn đối với môi trường cũng như sự phát triển kinh tế – xã hội, khi các nhà máy không có đủ bãi chứa thì các cơ quan chức năng, chủ đầu tư, người dân… cần nhận thức rõ và đúng đắn để có giải pháp quản lý, sử dụng, khai thác nguồn tài nguyên quan trọng này.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/can-thay-doi-nhan-thuc-ve-tro-xi-nhiet-dien-201910211823449638.htm” button=”Theo vinacomin”]
