Trong chiến dịch tranh cử vào năm 2016 tại Tây Virginia, ứng cử viên Tổng thống Mỹ, Donald Trump đội mũ bảo hiểm và thực hiện động tác đào than bằng choòng. Những người thợ mỏ trong hội trường sẽ sớm trở lại làm việc, ông cam kết “Hãy chuẩn bị sẵn sàng, bởi vì các bạn sẽ trở lại làm việc”.
Chỉ có một điều duy nhất, trong tương lai không xa các thợ mỏ sẽ không sử dụng choòng và cuốc chim nữa. Khi các công ty mỏ quay lại tuyển dụng thì họ tìm kiếm những công nhân những người có thể xử lý số lượng số liệu lên đến gigabytes hoặc sử dụng các con chuột để điều khiển một cách thần kỳ các thiết bị khai thác cách xa hàng trăm dặm
Ông Douglas Blackburn, người là thế hệ thứ tư làm trong ngành mỏ và hiện nay đang quản lý công ty tư vấn về mỏ, Blackacre LLC cho rằng “Nếu bạn chơi game, bạn có thể điều khiển các xe tải có trọng lượng 300 tấn. Do vậy, xu hướng các mỏ than sẽ sử dụng ít lao động hơn là điều không có gì mới. Theo số liệu của cơ quan An toàn và Sức khoẻ Mỏ của Mỹ, thời kỳ hoàng kim của ngành mỏ Mỹ vào năm 1923 khi mà các thợ mỏ sử dụng các công cụ cầm tay, thuốc nổ và đèn mỏ đốt bằng dầu, số lượng lao động lên đến 863.000 người. Điều này đã không bao giờ xảy ra nữa khi số lượng công nhân mỏ giảm dần nhờ việc sử dụng các thiết bị khai thác hiện đại hơn. Công nghệ đã có sự thay đổi rất lớn vào thập kỷ 80 của thế kỷ 20 khi tại các mỏ than vùng Powder River Basin bang Wyoming, thợ mỏ đã không phải làm việc ở dưới lòng đất.
Tại các mỏ lộ thiên vùng Powder River Basin, các xe tải với tải trọng lớn làm việc cả ngày lẫn đêm để khai thác 400 tấn than/ngày. Các thợ mỏ với trình độ văn hóa phổ thông trung học (High-school) và ít kinh nghiệm điều khiển các xe tải này với mức lượng 30USD/giờ. Các đoàn tàu chở than dài tới hơn 100 toa chở than đến các nhà máy xa xôi tại bang Georgia.
Tại bang Illiois, các mỏ than hầm lò sử dụng các máy móc thiết bị khai thác được lập trình có thể khai thác than trong phạm vi hàng dặm đã sẵn sàng cho việc tăng sản lượng khi cần với nhân công tối thiểu.
Chắc chắn sự cam kết của Tổng thống Trump sẽ trở thành sự thật đối với một số thợ mỏ. Theo số liệu của cơ quan Thống kê Lao động, các công ty khai thác than đã tuyển dụng 2.000 vị trí từ tháng 9 năm ngoái tăng tổng số lượng lao động của ngành than lên 51.000 người. Các công ty mỏ thông báo tuyển dụng các vị trí như cơ khí và điện, thủ kho và bảo vệ.
Trong tương lai, làm việc trong ngành mỏ sẽ cần một số kỹ năng mới. Thợ mỏ sẽ làm việc tại văn phòng, trước các màn hình máy tính và điều khiển các máy móc thiết bị khai thác với chỉ 15 USD/ giờ.
Tương tự như đầu tàu chạy bằng điện đã thay thế cho việc vận chuyển than bằng lừa và ngựa kéo, công ty Caterpillar đã sẵn sàng bán cho công ty thép khổng lồ của Úc, Fortescue Metals Group Ltd những đoàn tàu chở quặng được tự động hóa. Và với thiết bị này sẽ giúp công ty tăng năng suất lên 30% nhờ vào tính ổn định và độ chính xác hơn việc điều khiển bởi con người. Ông Denise Johnson, trưởng bộ phận ngành công nghiệp của công ty Caterpillar đã phát biểu tại hội nghị của ngân hàng Deutsche vào ngày 8/6 rằng “Bạn có thể vận hành máy móc 24 giờ/7 ngày, bạn không cần nghỉ để đi vệ sinh”.
Việc tiết giảm các chi phí như trên vẫn gây lên các thách thức lớn đối với các công ty khai thác than của Mỹ khi đang phải cạnh tranh gay gắt với các nguồn năng lượng rẻ hơn như khí gas tự nhiên, năng lượng mặt trời và gió. Công nghệ tự động hóa trong ngành mỏ của công ty Caterpillar đã được các khách hàng Mỹ chấp nhận và ngày càng có nhiều đơn đặt hàng.
Bảng: Số lượng lao động trong ngành than của Mỹ giai đoạn 1920 – 2017
Khi trao đổi với các giám đốc điều hành mỏ than cách đây một thập kỷ, ông Rick Honaker, giám đốc Chương trình mỏ của đại học Kentucky đã cho rằng “Phải làm thế nào để các kỹ sư trẻ những người có thể thiết kế tự động hóa các thiết bị và xử lý hàng gigabytes dữ liệu giúp các máy móc được sử dụng hiệu quả hơn. Để cạnh tranh thì cần phải tự động hóa nhiều hơn nhưng điều không hay đó là sẽ ít việc làm hơn và nhiều lao động có trình độ và về tổng thể thì lao động trong ngành khai thác sẽ giảm”
Một điều chắc chắn đối với ngành than của Mỹ đó là một số khu vực các công ty than không thể thuê được các thợ mỏ có tay nghề cao mà họ cần. Tại Tây Virginia, các công ty than đang đưa ra các đề nghị hấp dẫn về thưởng và chăm sóc sức khỏe đầy đủ để thu hút các quản đốc, thợ cơ khí và điện có kinh nghiệm từ các đối thủ cạnh tranh. Cách đây một thập kỷ khi ngành than rơi vào khủng hoảng, các lao động có tay nghề đã chuyển sang các ngành khác có tính ổn định hơn do vậy họ không muốn quay lại ngành nghề cũ.
Vào tháng 7, giám đốc điều hành công ty Canonsburg, Pennsylvania-based Corsa Coal Corp, ông George Dethlefsen, trong buổi lễ khánh thành mỏ nói “Vết thương vẫn chưa lành, các thợ mỏ không hoàn toàn tin tưởng rằng thị trường sẽ hồi phục và nơi đây chưa phải là chỗ họ muốn làm việc”.
Tìm kiếm các tài năng trẻ đặc biệt khó khăn. Trong giai đoạn khủng hoảng các công ty có xu hướng sa thải hơn là việc đào tạo thế hệ mỏ tương lai. Điều này đã làm hụt hẫng thế hệ thợ mỏ có tay nghề cao ở độ tuổi 20 và 30. Ông Matt Preston, chuyên gia phân tích ngành than của công ty tư vấn Wood Mackenzie Ltd. cho rằng “Thế hệ trẻ có trình độ là đối tượng chủ yếu có thể giúp ngành mỏ từ vực thẳm trèo lên đỉnh cao”.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/cac-game-thu-se-tro-thanh-tho-mo-trong-cmcn-40-201708261627377985.htm” button=”Theo vinacomin”]
