Cập nhật Sản xuất thép không cần… đào quặng –

Là bã thải của quá trình sản xuất nhôm từ quặng bauxite theo phương pháp Bayer, do tính kiềm cao và lượng bùn thải lớn, bùn đỏ là tác nhân gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nếu không được quản lý tốt. Dẫu vậy, trong bùn đỏ lại có chứa hàm lượng sắt cao.

Tại Dự án Tổ hợp bauxite – nhôm Tân Rai, Lâm Đồng, hàm lượng Fe2O3 dao động từ 46% đến 53% và đây chính là loại quặng sắt nghèo, có khối lượng lớn có thể phục vụ sản xuất gang và thép. Với quy hoạch phát triển bauxite ở Tây Nguyên, hai nhà máy alumin Nhân Cơ và Tân Rai có lượng bùn đỏ thải ra là 1,2 – 1,3 triệu tấn/năm.

Nhằm bảo vệ môi trường và phát triển ngành công nghiệp chế biến, khai thác bauxite tại Tây Nguyên theo hướng phát triển bền vững, việc nghiên cứu các giải pháp công nghệ xử lý bùn đỏ thành các sản phẩm hữu ích như thép, vật liệu xây dựng không nung… phù hợp với điều kiện Việt Nam được Chính phủ đặc biệt coi trọng trong quá trình triển khai thí điểm hai dự án khai thác bauxite trên.

Bắt đầu đưa vào sản xuất thử nghiệm

Đề tài xây dựng quy trình công nghệ sản xuất tinh quặng sắt, sắt xốp, thép, gạch không nung từ bùn đỏ do Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ trì, với sự thực hiện của Viện Hóa học. Kinh phí thực hiện dự án là 13,5 tỷ đồng, trong thời gian 36 tháng.

Năm 2009, Viện Hóa học đã tiến hành xây dựng công nghệ sản xuất thép từ bùn đỏ với quy mô phòng thí nghiệm. Sau hơn 2 năm nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ, với sự hợp tác của Công ty cổ phần Thép Thái Hưng, năm 2012, nhóm nghiên cứu do TS. Vũ Đức Lợi chủ trì đã từng bước nâng trọng lượng mỗi mẻ thử nghiệm quy mô phòng thí nghiệm từ 1 tấn, 2,5 tấn, 5 tấn, rồi 10 tấn bùn đỏ. Qua từng mẻ, công nghệ được điều chỉnh, hiệu suất thu hồi sắt không ngừng tăng lên. Đến mẻ chạy thử 20 tấn và 200 tấn bùn đỏ mới đây, thu hồi sắt đã đạt hơn 70%.

Kết quả sản xuất trên quy mô công nghiệp cho thấy, từ 2,4 tấn bùn đỏ khô sẽ thu được 1 tấn tinh quặng sắt có hàm lượng T-Fe 62% với giá thị trường khoảng 1,9 triệu đồng/tấn. Như vậy, với chi phí khoảng 1,4 triệu đồng/tấn, cộng thêm chi phí bảo vệ môi trường, sáng chế, khấu hao máy móc… thì kết quả trên hứa hẹn một hướng đi nâng cao hiệu quả kinh tế của ngành công nghiệp alumin – nhôm cũng như xử lý tốt hơn vấn đề môi trường.

Kết quả nghiên cứu Đề tài hiện đang được Viện Hóa học sử dụng để đăng ký với Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp bằng sáng chế “Quy trình sản xuất sắt xốp từ bùn đỏ”. Kết quả này đang được hiện thực hoá thành thực tế thông qua việc Công ty Thái Hưng đang tích cực tiến hành lập Dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất tinh quặng sắt, sắt xốp, thép từ bùn đỏ với nguyên liệu đầu vào là bùn đỏ của Nhà máy alumin Lâm Đồng. Xem ra, câu chuyện bùn đỏ từ quá trình chế biến quặng bauxite sẽ không còn là nỗi ám ảnh. Thậm chí, đây sẽ là một nguồn tài nguyên mới cho những doanh nghiệp biết tận dụng.