Nếu không phải người trong ngành, việc đi lò thâm nhập thực tế sản xuất than hầm lò đối với nhiều người là cái gì đó xa vời, rất khó thực hiện nhưng với những người làm báo Tạp chí TKV, thì đi lò đã không còn xa lạ và trở thành công việc quen thuộc.
Kỷ niệm đáng nhớ
Trong quãng thời gian làm báo, có lẽ lần đi lò đầu tiên đối với tôi sẽ là kỷ niệm không bao giờ quên. Thời điểm bấy giờ cách đây vừa tròn 5 năm, khi cùng với anh Vũ Thành Lâm (lúc đó là Phó TgĐ Tập đoàn, phụ trách an toàn) và các Ban AT, KCM, CV đi kiểm tra sản xuất và thực hiện công tác ATVSLĐ tại Xí nghiệp than Giáp Khẩu (Công ty than Hòn Gai). Lần đầu đi lò, lại “tháp tùng” lãnh đạo Tập đoàn và chưa biết “lò” là gì nên tôi không khỏi lo lắng, nhưng anh Vũ Thành Lâm cười, vỗ vai tôi bảo: “Đi với anh cứ yên tâm, đi rồi sẽ biết”.
Phóng viên Tạp chí TKV với thợ mỏ Than Hòn Gai
Đến văn phòng của xí nghiệp trong khai trường, chúng tôi được phát quần áo bảo hộ, ủng, mũ, đèn lò… Do đi với “đội hình” toàn những người kỳ cựu trong nghề lò nên chắc mọi người nghĩ tôi cũng đã từng đi lò rồi nên chỉ được hướng dẫn và làm quen một cách nhanh chóng để còn kịp thời gian xuống lò. Khi ai nấy đã chỉnh tề trang phục thì tôi vẫn còn loay hoay đeo đèn lò với lại đi ủng, cứ nghĩ chỉ đeo ủng như bình thường nhưng lại phải đeo “ghệt” trước (giống như chiếc tất nhưng bằng vải kaki dầy, được may to, rộng và cao gần đến đầu gối để bảo vệ chân). Rồi tôi cũng được trợ giúp và hoàn thành các công việc chuẩn bị cho đi lò. Sau đó, anh Nguyễn Minh Tuyên, TP An toàn của Công ty lấy ra một chiếc bình nhỏ và hướng dẫn cách sử dụng “bình tự cứu” rồi phát cho mọi người, tôi cũng làm một cái đeo lủng lẳng bên hông cùng với chiếc máy ảnh Nikon D90 đeo trước ngực, chúng tôi cùng tiến vào lò…
Từ cửa lò mức +12 đến lò chợ dưới lòng đất ở độ sâu -110m so với mực nước biển, phải đi bộ qua một đường lò gọi là “lò thông gió”. Khi bước qua cánh cửa sắt, là đường lò sâu hun hút, gió thổi rất mạnh, tiếng quạt hút gió ầm ầm nên phải nói to mới nghe được. Lần đầu đi lò chưa quen nên vừa đi vừa phải quan sát, dò dẫm mà có lúc đầu vẫn va vào vì lò. Ánh sáng trong lò yếu ớt từ những chiếc đèn treo trên nóc lò hắt xuống nên chủ yếu lấy ánh sáng từ chiếc đèn lò gắn trên mũ. Càng vào sâu bên trong, không khí càng ngột ngạt, gió lại giảm nên mồ hôi bắt đầu túa ra, qua một đoạn lò nóng hầm hập cảm giác như trong phòng xông hơi. Đi bộ khoảng hơn cây số trong lò, có đoạn đường lò nhỏ, thấp nên chúng tôi phải lách người mới qua được. Đến đầu lò chợ, cảm giác hơi khó thở, qua ánh đèn lò tôi cảm nhận được bụi than dầy, bay li ti trước mặt.
Thấy chúng tôi đến, anh em công nhân tươi cười chào “các sếp đi lò ạ”, anh Lâm và các anh lãnh đạo Công ty than Hòn Gai đáp lại “chào anh em”, “anh em cứ làm việc bình thường”. Tôi thấy từng tốp công nhân đang làm việc, ai nấy mồ hôi ướt đẫm, mặt mũi đen nhẻm. Đường lò dốc khoảng 15-20 độ, một bên là cột chống thủy lực, than được tải ra giữa lò, khá là chật chội. Mọi người thận trọng đi xuống phía dưới, tôi thấy ở giữa lò không ai đi nên đưa chân vào, thế là bị trượt, trôi cả người xuống dưới. Anh Nguyễn Văn Quân, Giám đốc XN than Giáp Khẩu liền nắm lấy tay tôi kéo lên. Thì ra, ở giữa là máng trượt để tải than, bị than che kín nên tôi không biết. Anh Quân bảo, quên không dặn trước là phải tránh đi ở giữa lò. Phó TGĐ Vũ Thành Lâm kiểm tra cẩn thận, chi tiết công tác kỹ thuật, các thiết bị vận tải trong lò, hỏi công nhân về thực hiện biện pháp an toàn… Lúc này tôi mới bật máy ảnh định chụp thì không chụp được do bị ẩm, ống kính mờ. Cũng may, sau đó khoảng gần 30 phút thì lại chụp được, tôi liền bấm máy nhiều lần nhưng khi kiểm tra lại chỉ được duy nhất 1 kiểu tàm tạm…
Đi để hiểu hơn…
Sau lần đi lò đáng nhớ ấy, tôi có nhiều bài học hơn cho những lần đi lò tiếp sau, như phải bật máy trước và để máy luôn ở chế độ đang hoạt động, sẽ làm nóng các thiết bị, hạn chế hơi ẩm xâm nhập và phải nhớ mang theo túi nilon, khăn khô để chỗ nào nhiều nước từ nóc lò nhỏ xuống hoặc thấy nóng như xông hơi thì ngay lập tức phải cho máy vào túi và quấn chiếc khăn khô để hạn chế hơi nước…
Do công việc, nên tôi cũng hay được đi lò, có những tuần đi đến 2-3 lần và cũng không nhớ nổi mình đã chui lò tác nghiệp bao nhiêu lần. Vì là “báo nhà” nên chúng tôi cũng được “ưu ái” hơn, hầu như tất cả các mỏ hầm lò ở Quảng Ninh đều đã được đi, kể cả dự án mới như Núi Béo, Khe Chàm II-IV. Tôi nhớ, có lần đi cùng với lãnh đạo Chính phủ và các bộ, ngành, tỉnh Quảng Ninh và Tập đoàn đi lò Nam Mẫu, tất cả các báo khác đều không được xuống lò, chỉ có tôi và anh Mạnh Hùng, Công ty than Mạo Khê cùng với một đồng nghiệp Báo Quảng Ninh được xuống. Lần đó, chúng tôi đã ghi được những hình ảnh đẹp về lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành và tỉnh Quảng Ninh với thợ lò.
Phóng viên Tạp chí TKV với thợ mỏ Than Thống Nhất
Để có được những thông tin, hình ảnh dưới lò là cả một công việc đầy rẫy khó khăn, nam giới đã khó, nữ giới còn khó khăn hơn. Nhiều khi phải đi bộ mấy cây số trong lò, có lúc gặp lò ngập nước đến đầu gối, nhiều đoạn bùn mút cả ủng, qua những đoạn lò bị nén phải cúi người đi lom khom, có lúc phải ôm máy ảnh cúi gập người lại mà bò qua; nhiều đoạn lò nhỏ, dốc phải bám vào dây thừng bên cạnh để đu người xuống, rồi leo lò thượng mệt bở hơi tai… Đồng thời, phải đảm bảo an toàn trong khi đi lại, vừa phải bảo quản thiết bị để không bị va đập, không bị ướt, bị ẩm. Khi tác nghiệp vừa phải ghi chép thông tin vào sổ, vừa phải tìm góc độ để chụp được ảnh trong điều kiện đường lò chật hẹp, thiếu ánh sáng, đông người… nhưng trong hành trình của những người “chép sử”, các nữ phóng viên Tạp chí TKV đều đã từng đi lò, đi để hiểu hơn và để có những bài viết, hình ảnh sinh động cho độc giả và thợ mỏ.
So với trước đây, có lần đi bộ lên giếng nghiêng khi ra lò chỉ có tời hỗ trợ thì hiện nay các đơn vị khai thác hầm lò như Than Hà Lầm, Mạo Khê, Nam Mẫu, Vàng Danh, Khe Chàm, Quang Hanh, Dương Huy, Hạ Long, Thống Nhất… đều đầu tư cơ giới hóa vận chuyển người bằng thang máy, song loan, monoray, tàu điện, tời cáp treo… nên đi lò đỡ vất vả hơn nhiều. Hầu hết công nhân không phải đi bộ nhiều, cơ giới hóa vận chuyển người đưa công nhân đến nơi làm việc gần hơn, giảm thời gian đi lại, tăng thời gian làm việc hữu ích, giúp tăng năng suất lao động, nâng cao thu nhập, đảm bảo sức khỏe, an toàn cho công nhân.
Bây giờ thì đi lò đã không còn xa lạ nữa mà trở thành công việc quen thuộc, mỗi lần đi lò chúng tôi thấy gần hơn với những người thợ mỏ để chia sẻ những khó khăn, vất vả của họ, càng được hiểu hơn về các đơn vị hầm lò, về những người thợ lò đang ngày đêm vất vả trong lò sâu để làm ra những tấn “vàng đen” cho Tổ quốc…
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/khi-nha-bao-di-lo-201806201643110404.htm” button=”Theo vinacomin”]
