Trong quá trình khai thác tư liệu để sản xuất phim tài liệu về Công ty Than Uông Bí 35 năm xây dựng và phát triển (1979 – 2014), nhóm phóng viên Tạp chí Than – Khoáng sản Việt Nam được nghe một câu chuyện vui về ông Phạm Văn Dương, Nguyên Giám đốc Xí nghiệpVật tư Vận tải, đơn vị tiền thân của Công ty than Hồng Thái; nguyên Giám đốc Xí nghiệp than Hồng Thái từ 1989 – 1999. Hiện, ông Dương nghỉ hưu ở quê nhà. Câu chuyện thật tưởng như trào lộng này gợi chúng ta nhớ về thời gian khó; nhắc nhở ch
Chuyện rằng, năm 1989, ông Dương về làm Giám đốc mỏ than Hồng Thái trong điều kiện hết sức khó khăn. Đây là thời kỳ doanh nghiệp Nhà nước được tự chủ về thị trường tiêu thụ sản phẩm và chấm dứt bao cấp về vốn đầu tư từ Ngân sách Nhà nước. Sản lượng than của Công ty than Uông Bí vào thời điểm này chưa đầy 1 triệu tấn nhưng tiêu thụ chật vật. Bởi, thị trường trong nước thu hẹp. Ngành điện là khách hàng lớn nhất của ngành Than, trong giai đoạn này cũng giảm lượng than nhập vì các tổ máy của thủy điện Hòa Bình lần lượt đưa vào sản xuất. Các hộ tiêu thụ than khác trong nước cũng cắt giảm vì gặp khó khăn trong bước đầu chuyển đổi cơ chế. Thị trường xuất khẩu của ngành Than mới được khôi phục trở lại, nhưng Công ty than Uông Bí không có chỉ tiêu xuất khẩu. Lực lượng lao động của Công ty khi đó gần 2,1 vạn người và gần 3.000 học sinh thường xuyên có mặt trong các trường đào tạo nghề; lao động dư dôi có lúc hơn 8.000 người; sản xuất thua lỗ, đời sống CBCNVC sa sút nghiêm trọng. Mỏ than Hồng Thái càng khó khăn hơn vì từ đơn vị Vật tư Vận tải chuyển sang sản xuất than, lực lượng CNCB kỹ thuật mỏ thiếu trầm trọng, lực lượng lao động các nghề khác thừa nhiều…
Bằng nhiều biện pháp, Công ty than Uông Bí đã mở rộng thị trường tiêu thụ than về khắp các tỉnh thành trên miền Bắc, vào tận đồng bằng sông Cửu Long và đến cuối năm 1989, Công ty đã xuất được chuyến tầu than cục 2c đầu tiên với số lượng 11.000 tấn.
Nguồn than cục xuất khẩu (ngày đó công nhân thường gọi là “than nhặt”), thực chất không phải “nhặt” mà là khai thác lộ vỉa. Mỏ than Hồng Thái khi đó cũng được cấp chỉ tiêu “than nhặt” xuất khẩu nhưng tìm được chỗ để “nhặt” (lộ vỉa) là hết sức khó khăn. Chuyện của ông Phạm Văn Dương bắt đầu từ đây:
Có chỉ tiêu “than nhặt”, ông Dương dẫn đầu đoàn cán bộ đi tìm chỗ “nhặt”. Nơi đoàn “nhắm” tới là khu Than Thùng. Ngày ấy khu vực này hoang vu, cây cổi rậm rạp. Ông Dương người gầy gầy, tuổi đã cao mà khỏe lắm. Lối đi dốc, cây cối um tùm, ông vẫn xăm xăm đi trước, anh em dò dẫm theo sau. Bỗng, thoắt cái, ông mất hút. Mọi người tá hỏa chạy đến. Dưới hố sâu hoắm, ông nhoài người trong đống ràng ràng bùng nhùng, ngước lên cười vang rồi reo lên: “Thắng to rồi!”. Mọi người kinh ngạc. Không hiểu có chuyện gì mà cú “nhảy dù” thục mạng ấy lại khiến ông vui đến vậy? Khi đưa được ông lên mặt đất, mọi người sờ nắn xem ông có sao không? Ông hổn hển: “Không sao. Ta thắng to rồi! Đây là hố thăm dò địa chất. Sẽ có nhiều than. Vỉa đã lộ ra rồi. Ta thắng to rồi!”. Quả nhiên, từ cái hố này, Xí nghiệp than Hồng Thái đã khai thác tận thu hàng nghìn tấn than nhặt để xuất khẩu. Tết năm đó và những năm sau, đời sống của CNCB Xí nghiệp được cải thiện rõ rệt.
Tôi mang chuyện này kể lại cho một số cán bộ lâu năm ở Than Uông Bí để xác minh tính chân thật. Ông Nguyễn Hữu Vơn, Giám đốc Xí nghiệp Sàng tuyển và Cảng khẳng định, câu chuyện hoàn toàn có thật. “Vụ” đó, ông Vơn là người trong cuộc. Nói về ông Dương, mọi người đều dành những lời tốt đẹp về phẩm chất và năng lực của ông. Rằng, ông là người sâu sát, tận tụy với công việc, sống gần gũi với mọi người, thương yêu quý trọng công nhân; cả đời ông sống bình dị, trong sạch. Lúc về hưu, tài sản cá nhân chẳng có gì nhưng ông vui vẻ thanh thản. Bây giờ, được biết Xí nghiệp Vật tư- Vận tải (tiền thân của Mỏ than Hồng Thái) năm nào nay đã trở thành công ty than hầm lò quy mô lớn, cơ sở vật chất và phương tiện sản xuất hiện đại, đời sống CNCB được chăm lo chu đáo… chắc ông mừng lắm.
Bằng nhiều biện pháp, Công ty than Uông Bí đã mở rộng thị trường tiêu thụ than về khắp các tỉnh thành trên miền Bắc, vào tận đồng bằng sông Cửu Long và đến cuối năm 1989, Công ty đã xuất được chuyến tầu than cục 2c đầu tiên với số lượng 11.000 tấn.
Nguồn than cục xuất khẩu (ngày đó công nhân thường gọi là “than nhặt”), thực chất không phải “nhặt” mà là khai thác lộ vỉa. Mỏ than Hồng Thái khi đó cũng được cấp chỉ tiêu “than nhặt” xuất khẩu nhưng tìm được chỗ để “nhặt” (lộ vỉa) là hết sức khó khăn. Chuyện của ông Phạm Văn Dương bắt đầu từ đây:
Có chỉ tiêu “than nhặt”, ông Dương dẫn đầu đoàn cán bộ đi tìm chỗ “nhặt”. Nơi đoàn “nhắm” tới là khu Than Thùng. Ngày ấy khu vực này hoang vu, cây cổi rậm rạp. Ông Dương người gầy gầy, tuổi đã cao mà khỏe lắm. Lối đi dốc, cây cối um tùm, ông vẫn xăm xăm đi trước, anh em dò dẫm theo sau. Bỗng, thoắt cái, ông mất hút. Mọi người tá hỏa chạy đến. Dưới hố sâu hoắm, ông nhoài người trong đống ràng ràng bùng nhùng, ngước lên cười vang rồi reo lên: “Thắng to rồi!”. Mọi người kinh ngạc. Không hiểu có chuyện gì mà cú “nhảy dù” thục mạng ấy lại khiến ông vui đến vậy? Khi đưa được ông lên mặt đất, mọi người sờ nắn xem ông có sao không? Ông hổn hển: “Không sao. Ta thắng to rồi! Đây là hố thăm dò địa chất. Sẽ có nhiều than. Vỉa đã lộ ra rồi. Ta thắng to rồi!”. Quả nhiên, từ cái hố này, Xí nghiệp than Hồng Thái đã khai thác tận thu hàng nghìn tấn than nhặt để xuất khẩu. Tết năm đó và những năm sau, đời sống của CNCB Xí nghiệp được cải thiện rõ rệt.
Tôi mang chuyện này kể lại cho một số cán bộ lâu năm ở Than Uông Bí để xác minh tính chân thật. Ông Nguyễn Hữu Vơn, Giám đốc Xí nghiệp Sàng tuyển và Cảng khẳng định, câu chuyện hoàn toàn có thật. “Vụ” đó, ông Vơn là người trong cuộc. Nói về ông Dương, mọi người đều dành những lời tốt đẹp về phẩm chất và năng lực của ông. Rằng, ông là người sâu sát, tận tụy với công việc, sống gần gũi với mọi người, thương yêu quý trọng công nhân; cả đời ông sống bình dị, trong sạch. Lúc về hưu, tài sản cá nhân chẳng có gì nhưng ông vui vẻ thanh thản. Bây giờ, được biết Xí nghiệp Vật tư- Vận tải (tiền thân của Mỏ than Hồng Thái) năm nào nay đã trở thành công ty than hầm lò quy mô lớn, cơ sở vật chất và phương tiện sản xuất hiện đại, đời sống CNCB được chăm lo chu đáo… chắc ông mừng lắm.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/chuyen-gio-moi-ke-7361.htm” button=”Theo vinacomin”]
