Cập nhật 28 năm đồng hành cùng ngành Than –

Tháng mười một không chỉ ghi dấu chặng đường lịch sử lịch sử 80 năm truyền thống vùng Mỏ mà còn là thời điểm đánh dấu mốc 28 năm xây dựng và phát triển Công ty Cổ phần than Núi Béo – Vinacomin, đồng thời cũng là dịp ghi nhận công lao của những người bạn Liên Xô đã giúp Công ty đặt nền móng xây dựng.

Chặng đường 28 năm đã qua của Núi Béo thật nhiều chông gai, thử thách nhưng đã kết nên những trái ngọt, tạo nên dấu ấn lớn đối với ngành Than và đất nước. Những chông gai  mà người thợ Núi Béo đã trải qua đượm bao mồ hôi, nước mắt. Thời điểm Công ty thành lập rơi vào đúng lúc đất nước chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế, xoá bỏ bao cấp. Hơn thế nữa, Công ty được nước bạn Liên Xô giúp đỡ, viện trợ thiết bị nhưng chưa được bao lâu Liên Xô lại tan vỡ. Hai cú “shock” lớn đẩy số phận Núi Béo đứng bên bờ vực thẳm. Vốn ít, thiết bị khai thác lạc hậu, không đồng bộ đặt Núi Béo trước nguy cơ có thể bị sáp nhập bất cứ lúc nào. Nhưng với quyết tâm cố gắng tồn tại, những người thợ Núi Béo đã đoàn kết lại, tự vận động để tìm đường thoát khỏi bế tắc. Họ vừa vay vốn ngân hàng để bóc đất xây dựng cơ bản, vừa tìm mọi biện pháp ra than nhanh để có tiền trả nợ ngân hàng và ổn định đời sống cho người lao động. Họ phải “bóc ngắn cắn dài”, sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó để tiếp tục quay vòng vốn đầu tư thiết bị phục vụ sản xuất. Dần dần, tốc độ phát triển sản xuất nhích dần từng bước, Núi Béo đã vượt qua những tháng ngày gian nan nhất. Cũng chính thử thách ban đầu này đã hình thành nên bản chất và tính cách người thợ mỏ Núi Béo: Năng động – Sáng tạo – Luôn đoàn kết vượt khó.

Khó khăn tiếp tục đeo bám thợ mỏ Núi Béo ở thời điểm năm 1998, khi khủng hoảng kinh tế khu vực ảnh hưởng xấu đến thị trường tiêu thụ than và ngành Than đang dư thừa năng lực nên việc huy động vốn giữa Núi Béo với một công ty đối tác đến từ Canada không thực hiện được. Để lật ngược tình thế nhằm trụ vững giai đoạn đó, Núi Béo có quyết định táo bạo: Vừa vay vốn đầu tư đồng bộ hoá thiết bị sản xuất, vừa thành lập Công ty cổ phần Hoa Sơn – Công ty do cán bộ, công nhân lao động góp vốn. Núi Béo còn hợp tác với Công ty Cavico Việt Nam để đẩy nhanh tiến độ bóc đất đá lấy than. Với quyết định đúng lúc, Công ty đã duy trì ổn định sản xuất và đảm bảo thu nhập cho người lao động trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế ngày đó.

Từ gian nan, thử thách đã trải qua, Núi Béo đã tạo được những thành quả thật đáng tự hào trên bước đường phát triển của mình. Đó là hiệu quả của quá trình biết huy động sức mạnh tổng hợp trong và ngoài ngành Than để tăng trưởng sản xuất, tạo cho Công ty những điều kiện thuận lợi trong lúc khó khăn về nguồn vốn đầu tư. Rõ ràng, bằng con đường đi riêng của mình, Núi Béo đã biến cái không thể thành cái có thể, biến những thách thức thành cơ hội để phát triển sản xuất. Những trái ngọt đã được gặt hái từ bàn tay người thợ mỏ Núi Béo dày công vun trồng: Công ty đạt công suất thiết kế 1,2 triệu tấn than nguyên khai/năm vào năm 2003 – về trước kế hoạch 2 năm; Sản xuất 3 triệu tấn than nguyên khai/năm – vượt xa công suất thiết kế vào năm 2005; Công ty vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới năm 2005. Cũng trong năm 2005, Công ty đã thực hiện thành công tiến trình cổ phần hóa và đưa cổ phiếu lên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội năm 2006; Cuối năm 2009, Công ty lập nên kỳ tích lớn khi trở thành đơn vị đầu tiên trong lịch sử ngành Than khai thác tấn than nguyên khai thứ 5,1 triệu tấn/năm. Trải qua 28 năm xây dựng và phát triển, Núi Béo đã bốc xúc 250 triệu mét khối đất đá, khai thác gần 50 triệu tấn than nguyên khai, luôn bảo toàn và phát triển vốn sản xuất, góp một phần vào sự phát triển chung của ngành Than và của tỉnh Quảng Ninh. Cùng trong hành trình ấy, không thể không nhắc đến ông Phạm Minh Thảo – nguyên Giám đốc Công ty cổ phần than Núi Béo – người có công lớn “vực” Than Núi Béo vượt qua khó khăn, đưa Công ty không ngừng phát triển lớn mạnh. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc của mình, ông đã được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2008.

Có thể nói sự kiện tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác hầm lò vào ngày 3/2/2012 đã đánh dấu một bước ngoặt mới trên bước đường phát triển tiếp theo của Than Núi Béo. Đây là một trong những dự án trọng điểm đầu tiên do Tập đoàn tự thiết kế, tự thi công và giao cho Núi Béo làm chủ đầu tư với tổng số vốn trên 5.300 tỷ đồng, công suất khai thác 2 triệu tấn than/năm. Việc triển khai Dự án có tính đột phá khi Công ty chuyển toàn bộ công nghệ từ khai thác lộ thiên sang khai thác hầm lò. Dự án được triển khai nhằm tạo diện sản xuất gối đầu khi sản lượng than lộ thiên của Núi Béo ngày một cạn kiệt.       

Việc chuyển đổi công nghệ khai thác là điều tất yếu phù hợp với thực tế sản xuất song lại một lần nữa đặt ra những thách thức mới đối với người thợ mỏ Núi Béo. Hiện nay, họ đang phải giải quyết các vấn đề lớn về tổ chức sản xuất, đầu tư thiết bị, chuyển đổi lao động, chuẩn bị nguồn nhân lực và nguồn tài chính phục vụ đầu tư… Hơn thế nữa, đây là công trình mở vỉa bằng giếng đứng đầu tiên do Tập đoàn tự thiết kế và thi công nên khó tránh khỏi những tồn tại nếu không lường trước được.

Trước đây, khi nâng công suất khai thác than lộ thiên lên đến 5 triệu tấn/năm buộc Công ty phải tuyển dụng số lượng lao động đủ để đáp ứng yêu cầu sản xuất. Nhưng hiện tại, khi sản lượng khai thác lộ thiên chỉ còn 1 triệu tấn/năm và giảm sâu nữa trong mấy năm tới sẽ dẫn đến việc dư thừa lao động lộ thiên trong khi Núi Béo lại cần tuyển dụng lao động làm việc trong hầm lò. Việc chuyển đổi toàn bộ lực lượng lao động lộ thiên hiện có sang phục vụ cho mỏ hầm lò là một vấn đề rất khó đối với Công ty vì lượng lao động lộ thiên tuổi đời không còn trẻ, rất khó đáp ứng yêu cầu công việc mới, đặc biệt là thợ đào lò.

Để tháo gỡ một phần khó khăn, bước đầu Công ty cân đối điều động một số lao động và thiết bị sản xuất lộ thiên dư thừa sang công ty khai thác lộ thiên khác theo sự điều tiết của Tập đoàn. Công ty chủ yếu tuyển dụng lao động hầm lò từ nguồn lực hiện có ở các công ty trong Tập đoàn để phần nào giảm bớt tình trạng dư thừa lao động của Tập đoàn hiện nay. Trong quá trình đào tạo lại lao động để chuyển đổi từ ngành nghề lộ thiên sang hầm lò, Công ty triển khai theo hướng cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, luôn có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức Đảng, đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động để người lao động nắm bắt thực trạng khó khăn của Công ty, nâng cao tinh thần trách nhiệm, cùng Công ty thực hiện tái cơ cấu để chuẩn bị cho việc xây dựng mỏ hầm lò cũng như xây dựng đội ngũ lao động hầm lò lành nghề.

Để hướng đến mốc sản xuất 2 triệu tấn than hầm lò/năm theo công suất thiết kế, Công ty cần đến gần 4.000 lao động. Theo thực tế, việc tuyển dụng số lượng lớn lao động trong thời gian đã định là rất khó. Vì vậy, Công ty đang thực hiện theo phương án tuyển dụng được lao động đến đâu sẽ tổ chức sản xuất đến đó nhằm phát triển quy mô sản xuất dần dần từng giai đoạn phù hợp.

Theo dự kiến, Mỏ than lộ thiên Núi Béo sẽ kết thúc khai thác vào năm 2018 trong khi kế hoạch xây dựng cơ bản Mỏ than hầm lò Núi Béo đến cuối năm 2019 mới có thể khai thác. Như vậy, trong khoảng thời gian từ năm 2018 đến năm 2019 Núi Béo sẽ không có diện sản xuất, người lao động Công ty có thể đứng trước nguy cơ thiếu việc làm. Để giải quyết vấn đề này, hiện nay Núi Béo đang gấp rút thực hiện đẩy nhanh tiến độ đào lò để ra than sớm. Bởi việc rút ngắn được thời gian ra than, ngoài tạo việc làm cho hàng trăm lao động còn giúp Công ty giảm đáng kể chi phí lãi vay ngân hàng.

Để xây dựng thành công mỏ than hầm lò Núi Béo hiện đại, đạt công suất thiết kế 2 triệu tấn than nguyên khai/năm, thợ mỏ Núi Béo tiếp tục phải vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức. Song phát huy truyền thống đoàn kết vượt khó, năng động sáng tạo, thợ mỏ Núi Béo sẽ quyết tâm thực hiện thành công giai đoạn chuyển đổi công nghệ sản xuất, góp phần giữ vững thương hiệu Than Núi Béo mà các thế hệ trước đã tạo dựng.