Ngày 18/8/2012, Hệ thống tháp giếng, trang bị cốt giếng phụ của Dự án đầu tư khai thác phần dưới mức – 50 Mỏ than Hà Lầm, mở vỉa bằng 3 giếng đứng tới âm 300 đã hoàn thành. Tuy nhiên, hạng mục công trình này do Công ty xây dựng số 5 than Trung Quốc cung cấp thiết bị và lắp đặt.
Đầu năm 2012, Dự án mở vỉa bằng giếng đứng Mỏ than Núi Béo được khởi công. Dự án này do Viện KHCN mỏ thiết thiết kế; Công ty Xây dựng Hầm lò 1 thi công. Vậy, tháp giếng, hệ thống trục tải giếng đứng Núi Béo – những côn
Nhiều người nhầm tưởng, giếng đứng Mông Dương do Liên Xô giúp ta xây dựng từ A – Z (thiết kế, đầu tư thiết bị, thi công…). Thực tế không hoàn toàn đúng như vậy. Trong lĩnh vực thi công, toàn bộ các hạng mục, kể cả hạng mục khó khăn phức tạp nhất đều do công nhân Việt Nam, cụ thể là Xí nghiệp Xây lắp mỏ Mông Dương – tiền thân của Công ty Xây dựng mỏ Hầm lò 1- thi công; chuyên gia Liên Xô trong vai trò hướng dẫn, giám sát kỹ thuật. Năm 1980, Liên Xô cử nhóm công nhân sang Mông Dương, chuyên đi ca 1 cùng với công nhân Việt Nam, đào lò dọc vỉa cánh Tây (âm 97,5 mét). Nhưng họ làm việc với tinh thần hữu nghị, không nắm giữ vai trò chuyên gia kỹ thuật vì trình độ đào lò của ta khi đó không kém Tây.
Việc khôi phục giếng chính Mông Dương và đào mới giếng phụ, sân ga bên giếng, hầm trạm ở âm 97,5 mét khó khăn, phức tạp không kém so với giếng đứng Hà Lầm. Ông Nguyễn Đức Phan, nguyên Thứ trưởng Bộ Công nghiệp, là người đầu tiên chỉ huy khôi phục và xây dựng Mỏ Mông Dương kể về việc cải tạo giếng chính như thế này: Giếng chính và hệ thống đường lò cũ do người Pháp để lại bị ngập bùn nước ước tính hàng triệu m3. Trước tiên, người ta bơm nước, sau đó cắt, phá bỏ toàn bộ hệ thống thiết bị của giếng cũ, chỉ sử dụng vỏ giếng và lắp đặt lại hệ thống thiết bị mới. Các công đoạn cắt bỏ, hàn nối thiết bị trong lòng giếng đều rất nguy hiểm, bởi giếng bỏ hoang lâu ngày, nguy cơ khí độc, nổ khí, bục nước, v.v., có thể xảy ra. Ngày 31/5/1937, người Pháp để xảy ra một vụ nổ khí mê tan ở giếng Mông Dương, làm chết nhiều người.
Quy trình cắt bỏ, phá dỡ thiết bị cũ đối với các chuyên gia nước ngoài và người Việt Nam đều chưa có kinh nghiệm. Nhưng cuối cùng, hệ thống tháp giếng, máy nâng (trục tải) và hàng loạt thiết bị của giếng chính và giếng phụ được lắp đặt an toàn. Đến nay, hầu hết thiết bị trong hệ thống đều hoạt động bình thường.
Bây giờ ta có làm được tháp giếng?
Chúng tôi đã đặt ra câu hỏi này với lãnh đạo Công ty CP Chế tạo máy. Ông Lê Viết Sự, Phó Giám đốc Công ty có vẻ thận trọng rằng, qua nghiên cứu, khảo sát thực tế; đồng thời căn cứ vào trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ kỹ thuật và thiết bị công nghệ hiện có, Công ty có thể chế tạo một số sản phẩm cơ khí phi tiêu chuẩn và chủ trì lắp đặt hệ thống trục tải, tháp giếng Núi Béo.
Theo ông Sự, nội dung chính của Dự án cung cấp thiết bị trục tải là chế tạo kết cấu thép, thiết bị nâng hạ, pu li, tời trục v.v. Đây là thế mạnh của Công ty. Thế mạnh này được thể hiện trong nhiều công trình do Công ty chế tạo thiết bị và lắp đặt, trong đó điển hình là việc khắc phục 3 máy rót than ở Cảng Cửa Ông bị đổ năm 2008.
Xin nhấn mạnh, ba máy rót than bị đổ trong trận lốc năm ấy đã gây hoang mang cho lãnh đạo Tập đoàn và các công ty liên quan. Máy rót bị tê liệt tức là không còn giao than lên tàu tại bờ cảng được nữa, đe dọa làm nghẽn lại dòng than tiêu thụ của cả Vùng Than Cẩm Phả chiếm hơn một nửa sản lượng than tại Quảng Ninh. Nếu không mau chóng rót được than xuống tàu thủy thì sẽ rất nguy hại đến việc làm, đời sống của cả Vùng Than Cẩm Phả; sẽ thiếu than cho khách hàng trong và ngoài nước, làm mất uy tín của Tập đoàn. Trước tính chất nghiêm trọng của sự việc, Tập đoàn giao cho Công ty Chế tạo máy, Công ty tuyển than Cửa Ông và các đơn vị liên quan nhanh chóng khắc phục sự cố.
Ông Sự nhớ lại, khó nhất trong việc khắc phục sự cố 3 máy rót than bị đổ năm ấy là xác định, phân loại được các chi tiết, cụm chi tiết trong đống sắt thép khổng lồ đổ nát. Tháo dỡ ở vị trí nào? Thứ nào còn dùng được và lắp vào đâu? Thiết bị nào đã bị hỏng, cần thải loại và chế tạo thiết bị thay thế ra sao?
Với sự chỉ đạo sát sao của Tập đoàn, lãnh đạo các công ty và sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, sau một thời gian ngắn, các máy rót được phục hồi; khai thông ách tắc; làm lợi cho Tập đoàn hàng chục tỷ đồng. Sau vụ này, nhiều cán bộ ngành Than kinh ngạc: “Ai mà biết hết được quân mình giỏi đến thế!”. Đối với ông Đoàn Văn Kiển, nguyên Chủ tịch Tập đoàn, người trực tiếp chỉ đạo khắc phục sự cố thì: “Tôi kính phục các kỹ sư và công nhân lành nghề Tuyển than Cửa Ông và Chế tạo máy. Họ rất giỏi! Họ đã làm nên một kỳ tích, xứng đáng ghi một trang vàng trong lịch sử phát triển ngành Than Việt Nam” (trích bài viết của ông Đoàn Văn Kiển về sự việc này).
…Một việc khác, cũng thể hiện trình độ năng lực của các kỹ sư, thợ làm nghề Công ty Chế tạo máy. Dịp tháng 7 năm ngoái, công trình giếng đứng Núi Béo phải dừng thi công dài ngày do hai bộ cốp pha (khuôn đúc bê tông vỏ giếng đứng) gặp sự cố. Hai bộ cốp pha này làm bằng thép hợp kim, nhập từ Nga, có đường kính lớn hơn 6 mét, cao 6,2 mét, chia làm 8 mảnh ghép lại với nhau thành hình tròn đồng tâm.
Trong quá trình vận chuyển, cốp pha bị méo. Mặc dù đã được sửa chữa nhưng khi đưa vào sản xuất, không sử dụng được, phải chế tạo mới. Công ty Chế tạo máy là đơn vị nhận nhiệm vụ thiết kế, chế tạo 2 bộ cốp pha, phục vụ thi công giếng đứng Núi Béo, thay thế 2 bộ cốp pha của Nga đã bị hỏng. Theo ông Lê Viết Sự, khó nhất trong việc chế tạo 2 bộ cốp pha này là đòi hỏi độ chính xác cao; đảm bảo sự đồng tâm và bề mặt phải trơn tru… Dù vậy, trong 15 ngày, lực lượng kỹ sư, công nhân của VMC đã thiết kế, chế tạo thành công hai bộ cốp pha theo yêu cầu của khách hàng.
Cho hay rằng, dù công việc thiết kế, chế tạo thiết bị, lắp đặt tháp giếng đứng mới mẻ, phức tạp, nhưng với trình độ và năng lực hiện có, nếu được sự phối hợp giúp đỡ của các chuyên gia nước ngoài, chúng ta tin rằng, Công ty VMC sẽ thực hiện thành công.
Việc phát huy nội lực, chủ động thực hiện Dự án tời trục, tháp giếng Núi Béo mang ý nghĩa rất lớn, đó là tăng số lượng và khối lượng thi công và gia công thiết bị cơ khí trong nước; từ đó làm cơ sở triển khai nhân rộng và làm chủ hoàn toàn khi thi công xây dựng các giếng đứng khác như Khe Chàm II-IV, Mạo Khê và một số hệ thống giếng đứng sau này.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/ta-co-lam-duoc-thap-gieng-7364.htm” button=”Theo vinacomin”]