Hơn 120 bức ảnh, tranh và rất nhiều hiện vật được sưu tầm và trưng bày tại Bảo tàng Bến Tre về huyền thoại Đội quân tóc dài đã tái hiện không khí sục sôi của một quá khứ, với những hình ảnh phụ nữ đầy can đảm, mạnh mẽ.
Đâu phải lúc nào cũng “liễu yếu đào tơ”
Người ta thường ví phụ nữ như cành liễu mỏng manh yếu đuối, nhưng khi cần họ vẫn thể hiện được sự mạnh mẽ theo cách của mình. Ông bà ta cũng nói “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”, ngay cả những người phụ nữ yếu đuối nhất cũng trở nên mạnh mẽ để bảo vệ người thân yêu, quê hương của mình trước kẻ thù xâm phạm.
“Quả là ở miền Nam Việt Nam đang tồn tại một đội quân kỳ lạ, không có súng ống, có mặt ở khắp nơi, thành thị cũng như thôn quê, một đội quân mà các bản tin của các hãng thông tấn hầu như không bao giờ nói đến, song lại đóng vai trò to lớn trong cuộc chiến đấu của nhân dân miền Nam Việt Nam chống xâm lược, ngay cả trước khi những người du kích đầu tiên cầm lấy vũ khí. Đó chính là “Đội quân tóc dài” tập hợp hàng triệu nữ chiến sĩ”. Nữ nhà báo Pháp Ma-đơ-len-Rip-Pô đã nói về Đội quân tóc dài như thế!
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước của dân tộc, có thể nói đấu tranh chính trị tiêu biểu nhất, sáng tạo nhất của dân tộc Việt Nam là các phong trào xuống đường đấu tranh của phụ nữ miền Nam. Lực lượng chính của các phong trào đó là những bà mẹ già tóc bạc phơ, các chị ẵm con thơ, tay không, chỉ dựa vào thế hợp pháp với lý lẽ sắc bén của chính nghĩa buộc địch phải lùi bước.
Trong những truyền đơn được trưng bày có đoạn “Anh em ơi, chúng ta đi lính cốt để giữ gìn quê hương xứ sở, binh vực đồng bào, tranh tự do giải phóng cho dân tộc… Lính nào đóng ở xứ nấy. Người Đông Dương đừng bắn giết người Đông Dương” để kêu gọi người Việt đừng làm tay sai cho Pháp.
“Đội quân tóc dài” – Đội quân đặc biệt này có thể nói là độc nhất vô nhị trên thế giới, xuất hiện từ những ngày đầu của phong trào đấu tranh yêu nước đầu thế kỷ XX, ngày càng lớn mạnh và chính thức mang tên “Đội quân tóc dài” từ cao trào Đồng Khởi ở Bến Tre năm 1960, sau đó lan rộng toàn miền Nam, từ thành thị đến nông thôn, vùng tạm chiếm đến trung tâm đô thị Sài Gòn. Hình ảnh phụ nữ buôn bán ở Sài Gòn tham gia đám tang Trần Văn Ơn năm 1950, phụ nữ Tây Ninh trong chiếc áo bà ba đi biểu tình đòi Mỹ cút về nước, hay phụ nữ Mỹ Tho biểu tình chống Mỹ trên sông, là những bức ảnh phản ánh chân thực không khí đấu tranh.
Khi phụ nữ vận dụng sức mạnh
Lực lượng đấu tranh của phụ nữ có mặt hầu hết trong các phong trào đấu tranh ở hậu phương, xây dựng xã ấp chiến đấu, tham gia du kích bảo vệ làng mạc, dân công tải thương tải đạn, giao liên… Lúc đó, giặc tràn vào thôn, xóm, họ là lực lượng đứng ra đấu tranh ngăn chặn bước tiến của địch, bảo vệ tài sản, tính mạng của nhân dân. Vũ khí đấu tranh của họ không phải là súng, đạn, mà chủ yếu là lòng yêu nước, là ý thức giác ngộ chính trị sâu sắc, là lý lẽ được vận dụng một cách thông minh, khôn khéo trong thế hợp pháp. Bức ảnh một người phụ nữ lớn tuổi đang nắm áo một thanh niên có đeo súng và những chị em theo sau đòi bồi thường nhân mạng ở Xuân Lộc, Đồng Nai như khẳng định trước kẻ thù nanh vuốt, người phụ nữ vẫn không sợ hãi, quyết giành lấy chính nghĩa. Hay cảnh một bọn lính cướp lúa của người dân vào năm 1950, phụ nữ Bến Tre đã chống trả lại, đoàn kết đấu tranh kiên quyết và bền bỉ đồng bào xã Giao Thạnh, Thạnh Phú, Bến Tre buộc quân Mỹ – Ngụy phải trả lại ghe xuồng, thóc lúa mà chúng đã cướp đi…
“Đội quân tóc dài” đã vận dụng “ba mũi giáp công” (chính trị, binh vận, quân sự) đánh vào những chỗ yếu, phân hóa hàng ngũ đối phương. Ngăn chặn, phá vỡ ý đồ thâm độc của Mỹ – Ngụy. Như kêu gọi binh sĩ địch quay về với nhân dân được phản ánh qua bức ảnh chụp năm 1972 phụ nữ Hoài Nhơn – Bình Định làm công tác binh vận.
Bên cạnh đó, những hiện vật như chiếc radio của bà Huỳnh Thị Khanh dùng nghe tin tức chiến sự giữa ta và địch nhằm có biện pháp đối phó, đồng hồ của mẹ VNAH Lâm Thị Ngà dùng canh con nước lên xuống để đi mua lương thực tiếp tế cho bộ đội. Và cả bím tóc của những bà mẹ, những người chị ở xã Phước Hiệp, Mỏ Cày Bến Tre, đã bị địch bắt và cắt tóc trong cuộc đấu tranh chính trị ngày 17-7-1964. Tuy cũ kỹ, nhưng những hiện vật ấy chứa đựng nhiều giá trị về một quá khứ hào hùng của phụ nữ Việt Nam nói chung và Bến Tre nói riêng.
Huyền thoại “Đội quân tóc dài” đã làm sáng ngời phẩm chất cao đẹp của phụ nữ Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn, không đầu hàng mà sức sáng tạo lại được phát huy, đánh địch bằng nhiều phương pháp độc đáo, thông minh, hiệu quả cao, khiến địch luôn bị bất ngờ, không kịp đối phó.
Tự hào là một người phụ nữ Việt, phái nữ chúng ta trong thời bình cũng cần học những đức tính mạnh mẽ của Đội quân tóc dài năm xưa trong đấu tranh với kẻ gian.
Người ta thường ví phụ nữ như cành liễu mỏng manh yếu đuối, nhưng khi cần họ vẫn thể hiện được sự mạnh mẽ theo cách của mình. Ông bà ta cũng nói “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”, ngay cả những người phụ nữ yếu đuối nhất cũng trở nên mạnh mẽ để bảo vệ người thân yêu, quê hương của mình trước kẻ thù xâm phạm.
“Quả là ở miền Nam Việt Nam đang tồn tại một đội quân kỳ lạ, không có súng ống, có mặt ở khắp nơi, thành thị cũng như thôn quê, một đội quân mà các bản tin của các hãng thông tấn hầu như không bao giờ nói đến, song lại đóng vai trò to lớn trong cuộc chiến đấu của nhân dân miền Nam Việt Nam chống xâm lược, ngay cả trước khi những người du kích đầu tiên cầm lấy vũ khí. Đó chính là “Đội quân tóc dài” tập hợp hàng triệu nữ chiến sĩ”. Nữ nhà báo Pháp Ma-đơ-len-Rip-Pô đã nói về Đội quân tóc dài như thế!
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước của dân tộc, có thể nói đấu tranh chính trị tiêu biểu nhất, sáng tạo nhất của dân tộc Việt Nam là các phong trào xuống đường đấu tranh của phụ nữ miền Nam. Lực lượng chính của các phong trào đó là những bà mẹ già tóc bạc phơ, các chị ẵm con thơ, tay không, chỉ dựa vào thế hợp pháp với lý lẽ sắc bén của chính nghĩa buộc địch phải lùi bước.
Trong những truyền đơn được trưng bày có đoạn “Anh em ơi, chúng ta đi lính cốt để giữ gìn quê hương xứ sở, binh vực đồng bào, tranh tự do giải phóng cho dân tộc… Lính nào đóng ở xứ nấy. Người Đông Dương đừng bắn giết người Đông Dương” để kêu gọi người Việt đừng làm tay sai cho Pháp.
“Đội quân tóc dài” – Đội quân đặc biệt này có thể nói là độc nhất vô nhị trên thế giới, xuất hiện từ những ngày đầu của phong trào đấu tranh yêu nước đầu thế kỷ XX, ngày càng lớn mạnh và chính thức mang tên “Đội quân tóc dài” từ cao trào Đồng Khởi ở Bến Tre năm 1960, sau đó lan rộng toàn miền Nam, từ thành thị đến nông thôn, vùng tạm chiếm đến trung tâm đô thị Sài Gòn. Hình ảnh phụ nữ buôn bán ở Sài Gòn tham gia đám tang Trần Văn Ơn năm 1950, phụ nữ Tây Ninh trong chiếc áo bà ba đi biểu tình đòi Mỹ cút về nước, hay phụ nữ Mỹ Tho biểu tình chống Mỹ trên sông, là những bức ảnh phản ánh chân thực không khí đấu tranh.
Khi phụ nữ vận dụng sức mạnh
Lực lượng đấu tranh của phụ nữ có mặt hầu hết trong các phong trào đấu tranh ở hậu phương, xây dựng xã ấp chiến đấu, tham gia du kích bảo vệ làng mạc, dân công tải thương tải đạn, giao liên… Lúc đó, giặc tràn vào thôn, xóm, họ là lực lượng đứng ra đấu tranh ngăn chặn bước tiến của địch, bảo vệ tài sản, tính mạng của nhân dân. Vũ khí đấu tranh của họ không phải là súng, đạn, mà chủ yếu là lòng yêu nước, là ý thức giác ngộ chính trị sâu sắc, là lý lẽ được vận dụng một cách thông minh, khôn khéo trong thế hợp pháp. Bức ảnh một người phụ nữ lớn tuổi đang nắm áo một thanh niên có đeo súng và những chị em theo sau đòi bồi thường nhân mạng ở Xuân Lộc, Đồng Nai như khẳng định trước kẻ thù nanh vuốt, người phụ nữ vẫn không sợ hãi, quyết giành lấy chính nghĩa. Hay cảnh một bọn lính cướp lúa của người dân vào năm 1950, phụ nữ Bến Tre đã chống trả lại, đoàn kết đấu tranh kiên quyết và bền bỉ đồng bào xã Giao Thạnh, Thạnh Phú, Bến Tre buộc quân Mỹ – Ngụy phải trả lại ghe xuồng, thóc lúa mà chúng đã cướp đi…
“Đội quân tóc dài” đã vận dụng “ba mũi giáp công” (chính trị, binh vận, quân sự) đánh vào những chỗ yếu, phân hóa hàng ngũ đối phương. Ngăn chặn, phá vỡ ý đồ thâm độc của Mỹ – Ngụy. Như kêu gọi binh sĩ địch quay về với nhân dân được phản ánh qua bức ảnh chụp năm 1972 phụ nữ Hoài Nhơn – Bình Định làm công tác binh vận.
Bên cạnh đó, những hiện vật như chiếc radio của bà Huỳnh Thị Khanh dùng nghe tin tức chiến sự giữa ta và địch nhằm có biện pháp đối phó, đồng hồ của mẹ VNAH Lâm Thị Ngà dùng canh con nước lên xuống để đi mua lương thực tiếp tế cho bộ đội. Và cả bím tóc của những bà mẹ, những người chị ở xã Phước Hiệp, Mỏ Cày Bến Tre, đã bị địch bắt và cắt tóc trong cuộc đấu tranh chính trị ngày 17-7-1964. Tuy cũ kỹ, nhưng những hiện vật ấy chứa đựng nhiều giá trị về một quá khứ hào hùng của phụ nữ Việt Nam nói chung và Bến Tre nói riêng.
Huyền thoại “Đội quân tóc dài” đã làm sáng ngời phẩm chất cao đẹp của phụ nữ Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn, không đầu hàng mà sức sáng tạo lại được phát huy, đánh địch bằng nhiều phương pháp độc đáo, thông minh, hiệu quả cao, khiến địch luôn bị bất ngờ, không kịp đối phó.
Tự hào là một người phụ nữ Việt, phái nữ chúng ta trong thời bình cũng cần học những đức tính mạnh mẽ của Đội quân tóc dài năm xưa trong đấu tranh với kẻ gian.
Chỉ tính riêng phong trào đấu tranh của phụ nữ Sài Gòn – Gia Định từ năm 1960 đến 1965 đã có 28 vạn cuộc đấu tranh chính trị trực diện, với hơn 30 triệu lượt phụ nữ tham gia, giành lại được 1,6 triệu mẫu ruộng, phá hơn 4 ngàn ấp chiến lược và giải phóng hàng ngàn xã.
[odex-source url=”https://www.vinacomin.vn/tap-chi-than-khoang-san/huyen-thoai-doi-quan-toc-dai-7877.htm” button=”Theo vinacomin”]